Ομορφαίνει τα ατελείωτα χιλιόμετρα των αυτοκινητοδρόμων μας...

 

Αν και η πικροδάφνη μπαίνει άνετα στη λίστα με τα 5 πιο δηλητηριώδη φυτά στον κόσμο, παρ' όλα αυτά θα τη βρούμε παντού. Από τις άκρες των δρόμων και των εθνικών οδών μέχρι σε αυλές σπιτιών ακόμη και σχολείων. Σε πάρκα αναψυχής, νησίδες δρόμων, πεζοδρόμια και πλατείες. Την έχω δει ακόμη, πολύ κακώς, και σε αυλές παιδικών σταθμών. Ενδημικό φυτό της μεσογείου και της νoτιοδυτικής Ασίας, πλέον μπορούμε να το βρούμε παντού στον κόσμο, εκτός από τα πολύ ψυχρά κλίματα, σαν καλλωπιστικό φυτό. Το πλούσιο φύλλωμα που βγάζει και η παρατεταμένη εντυπωσιακή ανθοφορία της όλο το καλοκαίρι, έχει κάνει την πικροδάφνη δημοφιλές φυτό στη διαμόρφωση εξωτερικών και κοινόχρηστων χώρων. Αειθαλής θάμνος ή και μικρό δέντρο που μπορεί να φτάσει και τα 4 μέτρα ύψος. Η ανθοφορία της ξεκινά το Μάιο και τελειώνει το Νοέμβριο. Τα άνθη της είναι μεγάλα και ρόδινα, στις δε βελτιωμένες καλλιεργούμενες ποικιλίες θα δούμε και άλλα χρώματα, όπως λευκό, κόκκινο κ.α. Αν και της αρέσει η ηλιοφάνεια, είναι πολύ ανθεκτικό φυτό και προσαρμόζεται εύκολα σε κάθε τύπο εδάφους. Μοναδικός περιορισμός της είναι η θερμοκρασία κάτω από τους 0 C, αλλά και πάλι αναβλαστάνει εύκολα. Αντέχει στην ξηρασία και τους ισχυρούς αέρηδες. Την αυτοφυή πικροδάφνη θα τη βρούμε κοντά σε όχθες ποταμών, σε ρέματα και γενικά σε υγρές τοποθεσίες σε χαμηλά υψόμετρα. Ο καρπός εμφανίζεται το Σεπτέμβριο και είναι επιμήκης, δερματώδης και περιέχει παρά πολλά σπέρματα με θυσανοειδή φτερά που τα βοηθούν να μεταφέρονται πιο εύκολα σε μεγάλες αποστάσεις. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με μοσχεύματα και σπόρο. Ο γαλακτώδης χυμός που υπάρχει σε όλα τα μέρη του φυτού είναι γεμάτος με πολλές τοξικές ουσίες, καρδιακοί γλυκοζίτες, με κυριότερη την Oleandrin, ολεανδρίνη (τριτερπενική γλυκοσίδη). Ακόμη και ο καπνός από πικροδάφνη που καίγεται είναι πολύ τοξικός. Έχουν σημειωθεί θανατηφόρες δηλητηριάσεις σε ανθρώπους που έψησαν στην εξοχή χρησιμοποιώντας βλαστούς πικροδάφνης. Η επαφή με το δέρμα προκαλεί ερεθισμό. Έχει χρησιμοποιηθεί και ως φαρμακευτικό φυτό από τους αρχαίους χρόνους. Την αναφέρουν οι Πλίνιος, Θεόφραστος και Διοσκουρίδης στα συγγράμματά τους. Τον 19ο αιώνα απομονώθηκε η δραστική ουσία Oleandrin την οποία και χρησιμοποίησαν για καρδιακές παθήσεις σε ελάχιστη δοσολογία. Τα δραστικά στοιχεία της πικροδάφνης έχουν παρόμοια δράση με τα δραστικά στοιχεία της επίσης δηλητηριώδους διγιτάριας, digitalis. Σήμερα ερευνάται η χρήση της ακόμη και για τη θεραπεία του καρκίνου. Ένα μόνο φύλλο είναι θανατηφόρο για ένα μικρό παιδί, λίγα φύλλα φτάνουν για έναν ενήλικα και αρκούν 100 γραμμάρια φύλλων να γίνουν θανατηφόρα για ένα άλογο. Τα ζώα αν και την αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι, συχνά έχουμε θανατηφόρα ατυχήματα σε άλογα και σε άλλα ζώα που κατά λάθος θα τη δοκιμάσουν. Το ίδιο και οι μέλισσες. Πρέπει να υπάρχει μεγάλη έλλειψη άλλης ανθοφορίας για να εξαναγκαστεί μια μέλισσα να τρυγήσει την πικροδάφνη. Έτσι και αλλιώς είναι αποστολή αυτοκτονίας αφού ξέρουν ότι οι περισσότερες που θα επισκεφθούν άνθη πικροδάφνης σύντομα θα είναι νεκρές. Το μέλι που παράγεται είναι τοξικό.

Οικογένεια: Apocynaceae

Γένος: Nerium L.

Είδος: Nerium oleander ή πικροδάφνη ή ροδοδάφνη ή Νήριον ή Laurier Rose ή Rosa Francesa.

Το όνομα πικροδάφνη το πήρε από την ομοιότητα του σχήματος των φύλλων με τα φύλλα της δάφνης και το όνομα oleander της δόθηκε από τον Διοσκουρίδη λόγω της ομοιότητας του σχήματος των φύλλων της με τα φύλλα της ελιάς.