( Παγκόσμια Μέρα κατά του AIDS 2008 )
.
Πετρόπουλος Γιώργος
Αναπληρωτής Διευθυντής Παθολογίας ΕΣΥ
Gr Foresight - HL7 Hellas.
Πετρόπουλος Γιώργος
Αναπληρωτής Διευθυντής Παθολογίας ΕΣΥ
Gr Foresight - HL7 Hellas.
.
Πριν από 6 περίπου χρόνια, τον Μάϊο του 2003, στο γνωστό ιατρικό περιοδικό New England Journal of Medicine, που κυκλοφορεί παγκόσμια δημοσιεύτηκε ένα εκδοτικό άρθρο (Editorial) της Julie Louise Gerbering , λοιμωξιολόγου, που αναφερόταν στην παγκόσμια επιδημία του SARS και την ανάσχεση της, που επιτεύχθηκε τότε.
Ο τίτλος του Άρθρου ήταν ''Faster ...but Fast Enough?''. (Γρηγορώτερα, αλλά …αρκετά γρήγορα;). Και αναφερόταν στο πώς αποφεύχθηκε τελικά η εξάπλωση της επιδημίας του SARS με την χρήση των ηλεκτρονικών ιατρικών μέσων. Η συγγραφέας δεχόταν ότι το κύριο μέσο για την ανάσχεση της νόσου ήταν οι παγκόσμιες ιατρικές δικτυώσεις (Medical Networking). Η οποία επέτρεπε την ταχύτατη ανταλλαγή αξιόπιστης ιατρικής πληροφόρησης για το SARS, μεταξύ των ιατρικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο. Έτσι ώστε κάθε καινούργιο κρούσμα, από τις μερικές χιλιάδες που εμφανίστηκαν τότε, προσέθετε σε όλους τους ειδικούς γιατρούς σε κάθε χώρα την απαραίτητη γνώση για την νέα αυτή νόσο, και την εμπειρία πρόληψης και αντιμετώπισης της. Υπενθυμίζεται ότι και το SARS αποδείχτηκε θανατηφόρα νόσος τότε, με ταχύτατη επιδημική εξάπλωση, η οποία όμως τελικά ανασχέθηκε.
Πάντως η παγκόσμια ιατρική κοινότητα βίωσε μάλλον για πρώτη φορά την κατεπείγουσα αντιμετώπιση μιας διασυνοριακής επιδημίας, που ανασχέθηκε επιτυχώς, με την χρήση και των πληροφορικών ιατρικών δικτύων. Ενθαρρυνθήκαμε έτσι να μελετήσουμε και άλλες εφαρμογές των ηλεκτρονικών ιατρικών δικτυώσεων.
Επειδή η συγγραφέας εκθέτει πλήρως την πολλαπλή χρήση των ηλεκτρονικών μέσων στην ανάσχεση της επιδημίας SARS, παραθέτουμε εδώ το σχετικό μικρό απόσπασμα, στην πρωτότυπη αγγλική γλώσσα, ώστε ο αναγνώστης να γίνει κοινωνός όλων των νέων επιστημονικών πρακτικών που βελτιώνονται με τα ηλεκτρονικά μέσα. Και φυσικά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για την ανάσχεση, ή την μελλοντική εξάλειψη και του AIDS.
Γράφει λοιπόν η Julie Louise Gerbering :
'' Even more impressive than the speed of scientific discovery in the global SARS outbreak is the almost instantaneous communication and information exchange that has supported every aspect of the response. The WHO, the CDC, and national and local health agencies across the globe have disseminated up-to-the-minute information tailored for clinicians, public health officials, health care workers, travelers, household contacts, and many other affected parties. Immediate communication of "interim "guidance, updated as soon as new information becomes available, has become the norm. Use of the Internet has sped information exchange and helped overcome the problems presented by asynchrony in the activities of investigators in many time zones. Scientists at the international collaborating laboratories are exchanging laboratory results and images on a secure Web site. Coordination of the international response strategy has been fostered by regular videoconferences with senior leaders in the operations centers at the WHO, the DHHS, and the CDC. Satellite broadcasts, Web-casts, and videoconferencing are supporting the dissemination of emerging information to the entire global health community. The international media have also played an around-the-clock part in communicating breaking news to the public by television, radio, print publications, and the Internet. Speed of scientific discovery and speed of communication are hallmarks of the response to SARS and reflect amazing achievements in science, technology, and international collaboration. ''
Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει και μετά από αυτές τις συγκεντρωτικές δημοσιεύσεις, και για το SARS και για άλλες επιδημίες, είναι το πως θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε και περαιτέρω τις ιατρικές δικτυώσεις, και σε εθνικό επίπεδο και σε διεθνές, και στο AIDS. Το οποίο είναι επίσης θανατηφόρα νόσος, έχει ξεφύγει για ένα μεγάλο διάστημα από τον επιδημιολογικό έλεγχο, έχει προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους, ιδίως στην Αφρική, και αποτελεί ακόμα μια εν δυνάμει επιδημιολογική βόμβα.
Το γεγονός ότι το AIDS είναι μία αιματογενώς μεταδιδόμενη θανατηφόρα λοίμωξη, σε αντίθεση με το SARS που μεταδίδεται αερογενώς φυσικά δεν μας καθησυχάζει καθόλου. Από τότε που διαγνώσθηκαν ασφαλώς τα πρώτα κρούσματα AIDS, την δεκαετία του 1980, και ταυτοποιήθηκε η νόσος, η παγκόσμια ιατρική κοινότητα δίνει μια πραγματικά γιγαντιαία μάχη για τον περιορισμό της νόσου. Στο AiDS σημασία δεν έχει μόνο να αποτρέπουμε τους θανάτους των νοσούντων. Πρέπει να διακόπτουμε και την διαδικασία της ίδιας της νόσησης των φορέων, και βέβαια να αποκλείουμε την μόλυνση από τους ιούς της οικογένειας HIV, και σε κάθε επόμενο άνθρωπο, όπου και αν αυτός κατοικεί. Όπως εξάλλου οφείλουμε να κάνουμε και για τα υπόλοιπα σοβαρά λοιμώδη νοσήματα. Από τα μέτρα δράσης και στα τρία επίπεδα, δηλαδή τους υγιείς, τους φορείς και τους πάσχοντες θα κριθεί τελικά και αυτή η παγκόσμια μάχη, που εξελίσσεται ήδη για περίπου τριάντα χρόνια, χωρίς να έχει κερδηθεί.
Φέτος για παράδειγμα στην Ελλάδα, αναμένουμε να έχουμε μια μικρή αύξηση των νοσήσεων, από την μεγάλη δεξαμενή φορέων του AIDS που έχει ήδη δημιουργηθεί τις προηγούμενες δεκαετίες. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια υποχρεωτικά ότι αυξάνονται και οι μολύνσεις. Χωρίς όμως να αποκλείεται καθόλου και αυτό το ενδεχόμενο, παρά τα ιδιαίτερα αυστηρά μέτρα πρόληψης του AIDS που υιοθετήθηκαν σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες (Έλεγχος Αιμοδοτών, Χρήση Προφυλακτικών, Ενημέρωση του Κοινού κλπ). Το AIDS πάντως θα αρχίσει να μπαίνει σε διαδικασία εξάλειψης μόνο αν καταφέρουμε να μηδενίσουμε, ή να ελαχιστοποιήσουμε τις νέες μολύνσεις.
Σημαντικό μας όπλο πλέον και σ αυτή την μάχη, και πολύ ισχυρό, τείνει να αποδειχτεί η σχετικά πρόσφατη δυνατότητα για την ιατρική πρακτική, δηλαδή η δυνατότητα που έχουμε για τις παγκόσμιες ιατρικές δικτυώσεις, όπως περιγράφεται και στο Editorial για την ανάσχεση του SARS. Και δεν εννοούμε μόνο όσα αναφέρονται στο Editorial αλλά στην ανάπτυξη και νέων δικτυακών εργαλείων ανάλυσης, επιτήρησης και αυτόματης αναγνώρισης των επεκτάσεων της νόσου, σε διάφορες περιοχές. Ώστε να παρεμβαίνουμε από κοινού στις περιοχές όπου η νόσος δεν περιορίζεται αλλά αυξάνει. Εννοούμε την ανάπτυξη προγραμμάτων έγκαιρης ανάλυσης ενδεχόμενων νέων ποικιλιών του HIV από μετάλλαξη. Όπως για παράδειγμα από ενδεχόμενη «αντίσταση» του ιού στα αντιϊκά φάρμακα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ήδη ξοδεύονται δισεκατομμύρια στον παγκόσμιο πόλεμο κατά του AIDS. Κατά συνέπεια όλη αυτή η δαπάνη πρέπει να είναι απόλυτα προσανατολισμένη και αποτελεσματική. Μόνο στις περιοχές δηλαδή και στους τομείς εκείνους, όπου πράγματι εμφανίζονται οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι επέκτασης του, και όχι σε μία γενικά ομοιόμορφη αντιμετώπιση. Η οποία μέχρι τώρα δεν έχει αποδειχτεί αποτελεσματική. Ανασχέσαμε ενδεχόμενα μια βιβλική παγκόσμια επιδημία, αλλά δεν την έχουμε ακυρώσει. Σήμερα που γνωρίζουμε καλά την φύση της νόσου και την φυσική της εξέλιξη, αναμφίβολα πρέπει να θεωρείται ότι μπορούμε να επικεντρώνουμε την προσοχή μας όπου αυξάνεται η δεξαμενή των φορέων και των μολύνσεων.
Τέτοιου είδους τεχνολογικά εργαλεία, σαν αυτά που περιγράφουμε παραπάνω, είναι αναμφίβολο πως δεν θα προέλθουν από μία μόνο χώρα. Τέτοια εργαλεία αναπτύσσονται κατ αρχήν σε πειραματική μορφή, σε τοπική ή περιοχική βάση, και αν αποδώσουν καθιερώνονται και διεθνώς. Όπως εξάλλου συμβαίνει σε κάθε επιτυχή ιατρική μέθοδο. Τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα πλέον μας είναι οικεία, και είναι οικεία και στο ευρύ κοινό. Μπορούμε με αυτά να έχουμε πλήρη και ολοκληρωμένη εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει και από επιδημιολογική άποψη σε κάθε γωνιά του κόσμου και τα εκμεταλλευόμαστε ήδη εντατικά στον έλεγχο και των νόσων. Θα τα εκμεταλλευτούμε λοιπόν παραπάνω και στην παγκόσμια μάχη κατά του AIDS.
1 Δεκεμβρίου 2008
* Ο Γιώργος Πετρόπουλος είναι Ειδικός Παθολόγος. Τελείωσε την Iατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου της Αθήνας. Ειδικεύθηκε στην ΑΠΠΚ στο Νοσοκομείο Λαϊκό. Ιατρός Επιθεωρητής του ΤΣΑΥ (1993-1997). Εργάζεται στα Πληροφορικά Συστήματα Υγείας επί είκοσι ήδη χρόνια. Πρόεδρος του Ιδρυτικού ΔΣ του Ινστιτούτου Ψηφιακής Ιατρικής.
Ο τίτλος του Άρθρου ήταν ''Faster ...but Fast Enough?''. (Γρηγορώτερα, αλλά …αρκετά γρήγορα;). Και αναφερόταν στο πώς αποφεύχθηκε τελικά η εξάπλωση της επιδημίας του SARS με την χρήση των ηλεκτρονικών ιατρικών μέσων. Η συγγραφέας δεχόταν ότι το κύριο μέσο για την ανάσχεση της νόσου ήταν οι παγκόσμιες ιατρικές δικτυώσεις (Medical Networking). Η οποία επέτρεπε την ταχύτατη ανταλλαγή αξιόπιστης ιατρικής πληροφόρησης για το SARS, μεταξύ των ιατρικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο. Έτσι ώστε κάθε καινούργιο κρούσμα, από τις μερικές χιλιάδες που εμφανίστηκαν τότε, προσέθετε σε όλους τους ειδικούς γιατρούς σε κάθε χώρα την απαραίτητη γνώση για την νέα αυτή νόσο, και την εμπειρία πρόληψης και αντιμετώπισης της. Υπενθυμίζεται ότι και το SARS αποδείχτηκε θανατηφόρα νόσος τότε, με ταχύτατη επιδημική εξάπλωση, η οποία όμως τελικά ανασχέθηκε.
Πάντως η παγκόσμια ιατρική κοινότητα βίωσε μάλλον για πρώτη φορά την κατεπείγουσα αντιμετώπιση μιας διασυνοριακής επιδημίας, που ανασχέθηκε επιτυχώς, με την χρήση και των πληροφορικών ιατρικών δικτύων. Ενθαρρυνθήκαμε έτσι να μελετήσουμε και άλλες εφαρμογές των ηλεκτρονικών ιατρικών δικτυώσεων.
Επειδή η συγγραφέας εκθέτει πλήρως την πολλαπλή χρήση των ηλεκτρονικών μέσων στην ανάσχεση της επιδημίας SARS, παραθέτουμε εδώ το σχετικό μικρό απόσπασμα, στην πρωτότυπη αγγλική γλώσσα, ώστε ο αναγνώστης να γίνει κοινωνός όλων των νέων επιστημονικών πρακτικών που βελτιώνονται με τα ηλεκτρονικά μέσα. Και φυσικά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για την ανάσχεση, ή την μελλοντική εξάλειψη και του AIDS.
Γράφει λοιπόν η Julie Louise Gerbering :
'' Even more impressive than the speed of scientific discovery in the global SARS outbreak is the almost instantaneous communication and information exchange that has supported every aspect of the response. The WHO, the CDC, and national and local health agencies across the globe have disseminated up-to-the-minute information tailored for clinicians, public health officials, health care workers, travelers, household contacts, and many other affected parties. Immediate communication of "interim "guidance, updated as soon as new information becomes available, has become the norm. Use of the Internet has sped information exchange and helped overcome the problems presented by asynchrony in the activities of investigators in many time zones. Scientists at the international collaborating laboratories are exchanging laboratory results and images on a secure Web site. Coordination of the international response strategy has been fostered by regular videoconferences with senior leaders in the operations centers at the WHO, the DHHS, and the CDC. Satellite broadcasts, Web-casts, and videoconferencing are supporting the dissemination of emerging information to the entire global health community. The international media have also played an around-the-clock part in communicating breaking news to the public by television, radio, print publications, and the Internet. Speed of scientific discovery and speed of communication are hallmarks of the response to SARS and reflect amazing achievements in science, technology, and international collaboration. ''
Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει και μετά από αυτές τις συγκεντρωτικές δημοσιεύσεις, και για το SARS και για άλλες επιδημίες, είναι το πως θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε και περαιτέρω τις ιατρικές δικτυώσεις, και σε εθνικό επίπεδο και σε διεθνές, και στο AIDS. Το οποίο είναι επίσης θανατηφόρα νόσος, έχει ξεφύγει για ένα μεγάλο διάστημα από τον επιδημιολογικό έλεγχο, έχει προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους, ιδίως στην Αφρική, και αποτελεί ακόμα μια εν δυνάμει επιδημιολογική βόμβα.
Το γεγονός ότι το AIDS είναι μία αιματογενώς μεταδιδόμενη θανατηφόρα λοίμωξη, σε αντίθεση με το SARS που μεταδίδεται αερογενώς φυσικά δεν μας καθησυχάζει καθόλου. Από τότε που διαγνώσθηκαν ασφαλώς τα πρώτα κρούσματα AIDS, την δεκαετία του 1980, και ταυτοποιήθηκε η νόσος, η παγκόσμια ιατρική κοινότητα δίνει μια πραγματικά γιγαντιαία μάχη για τον περιορισμό της νόσου. Στο AiDS σημασία δεν έχει μόνο να αποτρέπουμε τους θανάτους των νοσούντων. Πρέπει να διακόπτουμε και την διαδικασία της ίδιας της νόσησης των φορέων, και βέβαια να αποκλείουμε την μόλυνση από τους ιούς της οικογένειας HIV, και σε κάθε επόμενο άνθρωπο, όπου και αν αυτός κατοικεί. Όπως εξάλλου οφείλουμε να κάνουμε και για τα υπόλοιπα σοβαρά λοιμώδη νοσήματα. Από τα μέτρα δράσης και στα τρία επίπεδα, δηλαδή τους υγιείς, τους φορείς και τους πάσχοντες θα κριθεί τελικά και αυτή η παγκόσμια μάχη, που εξελίσσεται ήδη για περίπου τριάντα χρόνια, χωρίς να έχει κερδηθεί.
Φέτος για παράδειγμα στην Ελλάδα, αναμένουμε να έχουμε μια μικρή αύξηση των νοσήσεων, από την μεγάλη δεξαμενή φορέων του AIDS που έχει ήδη δημιουργηθεί τις προηγούμενες δεκαετίες. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια υποχρεωτικά ότι αυξάνονται και οι μολύνσεις. Χωρίς όμως να αποκλείεται καθόλου και αυτό το ενδεχόμενο, παρά τα ιδιαίτερα αυστηρά μέτρα πρόληψης του AIDS που υιοθετήθηκαν σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες (Έλεγχος Αιμοδοτών, Χρήση Προφυλακτικών, Ενημέρωση του Κοινού κλπ). Το AIDS πάντως θα αρχίσει να μπαίνει σε διαδικασία εξάλειψης μόνο αν καταφέρουμε να μηδενίσουμε, ή να ελαχιστοποιήσουμε τις νέες μολύνσεις.
Σημαντικό μας όπλο πλέον και σ αυτή την μάχη, και πολύ ισχυρό, τείνει να αποδειχτεί η σχετικά πρόσφατη δυνατότητα για την ιατρική πρακτική, δηλαδή η δυνατότητα που έχουμε για τις παγκόσμιες ιατρικές δικτυώσεις, όπως περιγράφεται και στο Editorial για την ανάσχεση του SARS. Και δεν εννοούμε μόνο όσα αναφέρονται στο Editorial αλλά στην ανάπτυξη και νέων δικτυακών εργαλείων ανάλυσης, επιτήρησης και αυτόματης αναγνώρισης των επεκτάσεων της νόσου, σε διάφορες περιοχές. Ώστε να παρεμβαίνουμε από κοινού στις περιοχές όπου η νόσος δεν περιορίζεται αλλά αυξάνει. Εννοούμε την ανάπτυξη προγραμμάτων έγκαιρης ανάλυσης ενδεχόμενων νέων ποικιλιών του HIV από μετάλλαξη. Όπως για παράδειγμα από ενδεχόμενη «αντίσταση» του ιού στα αντιϊκά φάρμακα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ήδη ξοδεύονται δισεκατομμύρια στον παγκόσμιο πόλεμο κατά του AIDS. Κατά συνέπεια όλη αυτή η δαπάνη πρέπει να είναι απόλυτα προσανατολισμένη και αποτελεσματική. Μόνο στις περιοχές δηλαδή και στους τομείς εκείνους, όπου πράγματι εμφανίζονται οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι επέκτασης του, και όχι σε μία γενικά ομοιόμορφη αντιμετώπιση. Η οποία μέχρι τώρα δεν έχει αποδειχτεί αποτελεσματική. Ανασχέσαμε ενδεχόμενα μια βιβλική παγκόσμια επιδημία, αλλά δεν την έχουμε ακυρώσει. Σήμερα που γνωρίζουμε καλά την φύση της νόσου και την φυσική της εξέλιξη, αναμφίβολα πρέπει να θεωρείται ότι μπορούμε να επικεντρώνουμε την προσοχή μας όπου αυξάνεται η δεξαμενή των φορέων και των μολύνσεων.
Τέτοιου είδους τεχνολογικά εργαλεία, σαν αυτά που περιγράφουμε παραπάνω, είναι αναμφίβολο πως δεν θα προέλθουν από μία μόνο χώρα. Τέτοια εργαλεία αναπτύσσονται κατ αρχήν σε πειραματική μορφή, σε τοπική ή περιοχική βάση, και αν αποδώσουν καθιερώνονται και διεθνώς. Όπως εξάλλου συμβαίνει σε κάθε επιτυχή ιατρική μέθοδο. Τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα πλέον μας είναι οικεία, και είναι οικεία και στο ευρύ κοινό. Μπορούμε με αυτά να έχουμε πλήρη και ολοκληρωμένη εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει και από επιδημιολογική άποψη σε κάθε γωνιά του κόσμου και τα εκμεταλλευόμαστε ήδη εντατικά στον έλεγχο και των νόσων. Θα τα εκμεταλλευτούμε λοιπόν παραπάνω και στην παγκόσμια μάχη κατά του AIDS.
1 Δεκεμβρίου 2008
* Ο Γιώργος Πετρόπουλος είναι Ειδικός Παθολόγος. Τελείωσε την Iατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου της Αθήνας. Ειδικεύθηκε στην ΑΠΠΚ στο Νοσοκομείο Λαϊκό. Ιατρός Επιθεωρητής του ΤΣΑΥ (1993-1997). Εργάζεται στα Πληροφορικά Συστήματα Υγείας επί είκοσι ήδη χρόνια. Πρόεδρος του Ιδρυτικού ΔΣ του Ινστιτούτου Ψηφιακής Ιατρικής.
Εισηγητής του Εθνικού Πληροφορικού Συστήματος Φαρμάκου (1997). Μέλος της ΟΣ Υγείας του Ελληνικού Foresight (Τεχνολογική Προοπτική Διερεύνηση). Μέλος του Οργανισμού HL7 Hellas. Μέλος της ADA, της ISTM και της AAAS.
E-mail: gepetro@yahoo.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου