Κατανυκτικές ακολουθίες στον Προφήτη Ηλία Χαϊδαρίου!!!

Ο μικρός ναός του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, στα βόρεια της Ιεράς Οδού και γύρω στα 2 χλμ. νοτιοανατολικά της μονής Δαφνίου. Πρόκειται για καμαροσκέπαστη βασιλική αρχικών διαστάσεων 4x7,4 μ., με ημικυκλική αψίδα ιερού. Η χρονολόγηση του μνημείου είναι ασαφής και πιθανότατα ανάγεται στη μεταβυζαντινή περίοδο. Παρ’ όλα αυτά, ο Ορλάνδος αναφέρει ότι δίπλα στο κατώφλι της εκκλησίας υπήρχε αποσπασματικό θωράκιο με ανάγλυφη διακόσμηση ροδάκων και πυροστροβίλων. Αυτά τα διακοσμητικά θέματα ήταν ιδιαίτερα συνήθη κατά τον 10ο και τον 11ο αιώνα- έτσι, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το θωράκιο ανήκε σε προγενέστερο κτίσμα, το οποίο διαδέχθηκε ο σημερινός ναός. Ο Προφήτης Ηλίας αναφέρεται ότι υπήρξε μετόχι της μονής Δαφνίου.

Στα μέσα του 19ου αιώνα ήρθε στο μετόχι ο μοναχός Ακάκιος, ο οποίος φρόντισε για την επέκταση του ναού προς τα δυτικά, όπου κατασκευάστηκε πρόναος. Κατά μήκος της νότιας πλευράς, προστέθηκε παρεκκλήσι αφιερωμένο στον άγιο Τιμόθεο και την αγία Μαύρα. Έτσι, ο ναός απέκτησε διαστάσεις 5,1x11,75 μ. Ο Δημήτριος Καμπούρογλου επισκέφτηκε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία για πρώτη φορά στα τέλη του 1881. Κατά την επίσκεψη αυτή, συνομίλησε με τον μοναδικό κάτοικο του χώρου. Η εμπειρία αυτή έμεινε αξέχαστη στον λόγιο:

«Όταν ανέβηκα εκεί άπάνω -έλεγε τό έτος 1881- τό πρώτον που είδα, ήτον μία πλάκα τάφου με χρονολογίαν, αν ενθυμούμαι καλά, 1876, ακουμπισμένη είς τόν τοίχον. Ηρώτησα λοιπόν από περιέργειαν, και διά νά άρχίσω την γνωριμίαν μας, τόν μόνον τότε κάτοικον του Προφήτου Ηλίου, ένα λαϊκόν ερημίτην, από γενετής του ακτένιστον.

- Από κάποιο λησμονημένο τάφο θά είναι αύτη ή πλάκα.

- Όχι, είναι δικη μου.

- Πώς ή δικη σου! Αύτη λέει πώς ό μακαρίτης πέθανε στα 1876 και συ είσαι, υποθέτω, ζωντανός.

- Ναί, μά αντίς γιά μένα πέθανε ή μάννα μου.

- Ήρθατε κ' οι δυο σας στά χέρια με τό Χάρο και παλέψατε μέση μέ μέση;

- Όχι, μά ο Προφήτης Ηλίας μου είχε πή στόν ύπνο μου: "Θανάση! θαρθώ την Κυριακή νά σε πάρω κι ετοίμασε τό λάκκο σου". Κ' επειδή ή τέχνη μου ήτον μαρμαράς, εσκάλισα και την πλάκα. To Σαββατόβραδο όμως μου φώναξε πάλιν: "Θανάση! Δεν θά πάρω εσένα, θά πάρω τη μάννα σου". Ξυπνάω τότες τη γρηά μου και της φωνάζω: "Μάννα! θά πεθάνης". Και πέθανε.

- Δηλαδη την πέθανες.

Ύστερ' άπ' αύτά δεν ευρίσκετε, υποθέτω, αδικαιολόγητον την εσπευσμένην αναχώρησίν μου από 'κει απάνω. Μπορούσε ό Θανάσης νάκουε και γιά μένα καμμιά φωνή του Προφήτου Ηλία».

Από τον λόφο του Προφήτη Ηλία έχεις πανοραμική θέα όλου του λεκανοπεδίου. Δίπλα στην εκκλησία υπάρχει όμορφος χώρος για καφέ και φαγητό με χώρο στάθμευσης των αυτοκινήτων. Είναι ένας από τους ομορφότερους λόφους της Αθήνας για να απολαύσει ο επισκέπτης τη θέα του πράσινου στο όρος Αιγάλεω και στο Ποικίλο όρος, τη θέα της θάλασσας του Σαρωνικού και του Σκαραμαγκά, αλλά και τη θέα στην πόλη του Χαϊδαρίου, στις πόλεις της Δυτικής και της Ανατολικής Αττικής, του Πειραιά και της Αθήνας.

Κάθε Κυριακή πρωί τελείται στο ναό κατανυκτική Θεία Λειτουργία, τις περισσότερες φορές από τους εφημέριους του Ενοριακού Ιερού Ναού Αγίας Μαρίνας Κουνελίων Χαϊδαρίου. Εξίσου κατανυκτικές είναι και οι ακολουθίες των χαιρετισμών και των Παθών, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που αποφασίζουν να τελέσουν εκεί ψηλά Μυστήρια όπως γάμους και βαπτίσεις. Ο δίκλιτος ναός είναι αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία και στους Αγίους Τιμόθεο και Μαύρα και εορτάζει δύο φορές το χρόνο, στις 3 Μαΐου και στις 20 Ιουλίου.

Ο Προφήτης Ηλίας Χαϊδαρίου και ο ομώνυμος λόφος είναι οι αγαπημένοι των κατοίκων της πόλης μας και των όμορων πόλεων της Αττικής. Πριν γιγαντωθεί το Χαϊδάρι, με δαπάνη των παλαιών Πειραιωτών Λεωνίδα Μήτσου, Σαράντου Μαυρικιώτη, Αθανάσιου Τραμπάδη και Νικόλαου Ζωγραφάκη και τεχνίτες τους Ανάργυρο Παξινό και Αλέξανδρο Περράκη, κατασκευάστηκε η υπάρχουσα πλακόστρωση του Ναού όπως αναγράφει η μαρμάρινη πλάκα του 1914 που βρίσκεται στο δάπεδο. Τα Καλοκαίρια των δεκαετιών ‘40 και του ‘50 στους πρόποδες του λόφου Προφήτη Ηλία Χαϊδαρίου οι παλιοί Πειραιώτες έστηναν σκηνές και παραθέριζαν με τις οικογένειές τους. Το λεωφορείο τότε τερμάτιζε στα Κουνέλια Χαϊδαρίου. Η πρώτη βίλλα που έγινε την δεκαετία του 40 στους πρόποδες του Προφήτη Ηλία Χαϊδαρίου πιο πάνω από τα Κουνέλια Χαϊδαρίου και η πρώτη στο Χαϊδάρι ήταν του αείμνηστου Πειραιώτη αυτοκινητιστή Γιάννη Ανδριώτη. Ακολούθησαν μετά και έχτισαν βίλλες στο Χαϊδάρι και άλλοι Πειραιώτες βιοτέχνες και βιομήχανοι. 

Τη δεκαετία του ’70 έπειτα από πολλά χρόνια εγκατάλειψης ανέλαβε τη λειτουργία του Ναού ο Αρχιμανδρίτης Τιμόθεος Ορφανάκης Ηγούμενος της Μονής Κρουσταλλένιας στην Κρήτη, που μόλις είχε αφιχθεί στην πόλη μας. Ακόμα θυμάμαι τους κουβάδες με το νερό που κουβαλούσαμε για να ποτίσουμε τους τρεις κορμούς που μετέφερε και φύτεψε ο π. Τιμόθεος. Είναι οι τρεις ελιές που υπάρχουν ως σήμερα δίπλα στην καμπάνα. Αυτή την εποχή ήταν πολύ δραστήριος και ο Εξωραϊστικός Σύλλογος των κατοίκων του λόφου του Προφήτη Ηλία. Την δεκαετία του ’80 ο ναός πέρασε στα χέρια των μοναζουσών ως μετόχι της Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Σκαραμαγκά. Σε αυτή την περίοδο έγιναν πολλές άκομψες προσθήκες και παρεμβάσεις που αλλοίωσαν την εξωτερική και εσωτερική εμφάνιση του ναού. Εξαφάνισαν το χαγιάτι με τη στέρνα εξωτερικά και πολλές αγιογραφίες εσωτερικά. Την δεκαετία του ’70 του ’80 και του ’90 άλλαξε σιγά-σιγά η όψη του λόφου με τις δενδροφυτεύσεις αρχικά και την κατασκευή της πλατείας, του περιφερειακού δρόμου και του δημοτικού κτιρίου που σήμερα στεγάζεται η καφετέρια. Στις παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες σήμα κατατεθέν ήταν τα κυπαρίσσια ανατολικά του ναού ενώ στις σημερινές ο λόφος είναι πιο πράσινος αφού διακρίνονται από μακριά τα αναπτυγμένα δέντρα της αναδάσωσης την δεκαετία του ’70 και μεταγενέστερα. Σημείο αναφοράς εκείνα τα χρόνια ήταν και η τσιμεντένια στήλη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας του Στρατού δίπλα στα τρία κυπαρίσσια η οποία υπάρχει ως τις μέρες μας παρά τη διαμόρφωση του χώρου. Στον λόφο ανεβαίναμε σχεδόν καθημερινά για παιχνίδι στα μαθητικά μας χρόνια τη δεκαετία του ’70, αλλά την τιμητική του είχε τις μέρες της αποκριάς και ιδιαίτερα την Καθαρή Δευτέρα που εκατοντάδες χαρταετοί έκρυβαν στην κυριολεξία τον ουρανό. Ο δυνατός αέρας που πάντα φυσάει εκεί πάνω και τα λίγα δέντρα εκείνη την εποχή διαμόρφωναν τις ιδανικότερες συνθήκες για το πέταγμά τους.

Πολλά μπορεί να γράψει κανείς για τον αγαπημένο μας λόφο, πολλά και ενδιαφέροντα μπορεί να βρει κάποιος και στο βιβλίο του π. Γεώργιου Φραγκιαδάκη ΜΝΗΜΕΣ ΝΕΑ ΦΩΚΑΙΑ - ΧΑΪΔΑΡΙ του 1982. Σίγουρα ο λόφος εκείνα τα χρόνια είχε μια άλλη διάσταση και αίγλη στο παιδικό μυαλό μας. Τα χρόνια όμως πέρασαν, ζήσαμε και την εποχή της μεγαλομανίας και της επίπλαστης ευδαιμονίας και ο λόφος από τόπος κατανυκτικής προσευχής, προσκυνήματος και παιχνιδιού, έγινε πασαρέλα φωτογράφησης νεόνυμφων ζευγαριών και νυχτερινής εξόδου των θαμώνων της παρακείμενης χλιδάτης επιχείρησης εστίασης. Και από εκεί που κάποτε έβλεπα ταπεινούς ανθρώπους να ανεβαίνουν από τα κατσάβραχα και τα νεροφαγωμένα μονοπάτια για ν’ ανάψουν το κερί που είχαν κάνει τάμα, είδα το προηγούμενο διάστημα και εποχούμενους στα θηριώδη 4Χ4 να συνωστίζονται για μια θέση στον διαμορφωμένο χώρο στάθμευσης. Ας δώσει ο Θεός κάπου να ισορροπήσουμε ως λαός και να ανακαλύψουμε πάλι χαμένες αξίες…

Πολλές φωτογραφίες θα βρείτε στους συνδέσμους που παραθέτω στο κείμενο ενώ μπορείτε να δείτε και το video που ακολουθεί και είναι γυρισμένο τον Σεπτέμβριο του 1998!

Δείτε το video με τη θέα από τον λόφο!!!