Στην Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης στο Δρύαλο της Μάνης!!!

Επόμενη στάση του οδοιπορικού μας στην Ανατολική Μάνη η Ιερά Μονή Παναγίας «Φανερωμένης» Δρυάλου που ευρίσκεται εφαπτομένη του κεντρικού δημοσίου δρόμου μεταξύ Αρεόπολης και Γερολιμένα, κοντά στο χωριό Φραγκούλια ή Φραγκουλιάνικα, στο κέντρο δηλαδή των οικισμών της Μέσα Μάνης. Ο ναός, αφιερωμένος στην Παναγία την Φανερωμένη, μονόχωρος, κεραμοσκέπαστος με τυφλά αψιδώματα και σφενδόνια, χτίστηκε το έτος 1079 από τον αρχιμάστορα Γεώργιο με χορηγία του μοναχού Νίκωνος και του λαϊκού Θαλού από το γειτονικό χωριό Κουσκούνι, όπως μαρτυρείται από την εγχάρακτη μαρμάρινη επιγραφή του τέμπλου του ναού. Η πρώτη ανακαίνιση του ναού τούτου έγινε τον επόμενο αιώνα με επί πλέον προσθήκη προστώου επάνω από την είσοδο του ναού με κεραμοσκεπή επικάλυψη. Τα έτη 1322 - 1323 επί Ανδρονίκου Παλαιολόγου, αυτοκράτορος Κωνσταντινουπόλεως, έγινε ριζική ανακαίνισις του ναού υπό των μνημονευομένων στην σωζόμενη δεύτερη αναμνηστική επιγραφή επωνύμων ιερέων, των χαρακτηριζομένων ως ιδιοκτητών και κτιτόρων. Ο ναός της Φανερωμένης Δρυάλου αποτελεί σπουδαίο μνημείο αρχιτεκτονικής με τις πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες της Παλαιολόγειας Εποχής, όπως περιγράφονται στην μελέτη της βυζαντινολόγου Χαράς Κωνσταντινίδη, με τίτλο "ο Ναός της Φανερωμένης στα Φραγκουλιάνικα της Μέσα Μάνης", έκδοσις της Εταιρίας Λακωνικών Σπουδών, Αθήναι 1998. Σήμερα λειτουργεί ως ανδρώα Μονή και είναι σημάδι Ορθοδοξίας και Ελληνισμού, δείγμα της ευσεβείας και της ευαισθησίας των ηρωικών Μανιατών. 

Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του δρόμου έχει στηθεί Μνημείο με τα ονόματα των Μανιατών και των Λακώνων που υπήρξαν θύματα της κομμουνιστικής θηριωδίας κατά την περίοδο 1941 - 1949. Κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή του Αυγούστου από τον Εθνικό Σύλλογο Αγωνιστών και Απογόνων Λακωνίας και πάσης Μάνης μετά τη Θεία Λειτουργία τελείται Μνημόσυνο και ακολουθεί Τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο. Οι εκδηλώσεις τιμής και εθνικής μνήμης συνεχίζονται στο χώρο που βρίσκεται έμπροσθεν του Ιερού προσκυνήματος της Σπηλιάς με τις ομιλίες και τις διηγήσεις των παλαιότερων που έζησαν τα γεγονότα εκείνης της εποχής και κλείνουν με το προσκλητήριο νεκρών και τον Εθνικό Ύμνο!