Οδοιπορικό στα χωριά του Πάρνωνα ! ! !

Καρυές

Οι Καρυές, είναι ένα παραδοσιακό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 950μ. Πλημμυρισμένο από καστανιές και καρυδιές. Βρίσκεται στην βορειανατολική πλευρά του Νομού Λακωνίας, στα όρια με το Νομό Αρκαδίας. Από αρχαιοτάτων χρόνων και στην ιστορική της διαδρομή, έπαιξε σημαντικό ρόλο και είχε δώσει τους δικούς της αγώνες μέσα στο Ελληνικό Κράτος. Από τις Καρυές έχουν πάρει το όνομά τους και οι Καρυάτιδες, το μνημείο των οποίων βρίσκεται στο Ερέχθειο και ομοίωμα του υπάρχει στο πανέμορφο χωριό. Το δάσος, τόσο κοντά με τα παραδοσιακά σπίτια, οι εναλλαγές των χρωμάτων, η γραφική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο, η φιλοξενία των κατοίκων, οι αφηγήσεις των γερόντων με παλιές ιστορίες, προκαλούν τον επισκέπτη να ανακαλύψει τις κρυφές ομορφιές και κάνουν κάθε μέρα διαμονής του… αξέχαστη.

«Οι Καρυές είναι ο τόπος που τον νοσταλγείς πριν τον επισκεφθείς και τον ονειρεύεσαι όταν τον γνωρίσεις»

Βαρβίτσα

Η Βαρβίτσα ή Μπαρμπίτσα βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές του Πάρνωνα και συγκεκριμένα στη δυτική πλευρά του υψώματος Μετερίζι. Το υψόμετρό της είναι 1.060 μ. Ο τόπος είναι ήμερος, ευχάριστος και προσφέρει γαλήνη και ψυχική ηρεμία. Νερά τρεχούμενα μέσα σε ρεματιές κάνουν τα καλοκαίρια δροσερά και χαρίζουν πλούσια βλάστηση. Λίγο βορειότερα από το χωριό βρίσκεται ο ψηλότερος ορεινός όγκος του Πάρνωνα με το Κρόνο ή Τούρλα, την ψηλότερη κορυφή του. Το χωριό, που έχει θέση αμφιθεατρική, απολαμβάνει τη θέα σε μεγάλο πλάτος του ορίζοντα με συναρπαστικά ηλιοβασιλέματα. Στο χωριό θα δείτε αρκετές εκκλησίες, όπως: τον Άγιο Δημήτριο, τον Άγιο Βασίλειο, την Παναγιά - Κοίμηση της Θεοτόκου, τον Προφήτη Ηλία, τη Ζωοδόχο Πηγή (Μοναστήρι της Θεοτόκου) και πολλές άλλες. Η Βαρβίτσα αποτελεί τη γενέτειρα του ξακουστού αρματολού καπετάν Ζαχαριά, που έλαβε μέρος στο κίνημα του Κατσώνη και οργάνωσε τη σωτηρία του Οδυσσέα Ανδρούτσου.

Βαμβακού

Η Βαμβακού, είναι ένα πανέμορφο χωριό της Λακωνίας, κτισμένο στη δυτική πλευρά της ψηλότερης κορυφής του Πάρνωνα (το «Κρόνιο» κατά τον Ησίοδο) και στους πρόποδες λόφου, σε υψόμετρο 950 μέτρων και σε απόσταση 45 χιλιομέτρων από την Τρίπολη και 38 χιλιομέτρων από την Σπάρτη. Ένα καταπράσινο χωριό με ατέλειωτο δάσος, με την μαγεία των χρωμάτων την άνοιξη, το φθινόπωρο, και την γοητεία του χιονισμένου τοπίου το χειμώνα.

Κατάφυτο από καρυδιές, καστανιές, πλατάνια, λουλούδια, πανέμορφες βρύσες και μεγάλη ποικιλία πουλιών. Το χωριό κρατάει την παραδοσιακή γραμμή σε όλα του τα σπίτια και δεν έχει χάσει τίποτε από την παλιά του γοητεία.

Στην παραδοσιακή γραμμή κτίζονται ή αναπαλαιώνονται τα τελευταία χρόνια, αρκετά σπίτια από ντόπιους και ξένους. Οι κάτοικοι της σημερινής Βαμβακούς δεν είναι πλέον 1.345 όπως το 1851.

Με την απογραφή του 2001 είναι 356.

Όμως τα καλοκαίρια, στα πανηγύρια του χωριού, της Αγ. Παρασκευής και του Αγ. Παντελεήμονος (26 και 27 Ιουλίου), το Δεκαπενταύγουστο και το Πάσχα, οι Βαμβακίτες γίνονται πολύ περισσότεροι. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και η αγροτική παραγωγή (πατάτες, καρύδια, κάστανα, κηπευτικά).

Είναι ονομαστά, το αρωματικό τσάι και η εύγευστη ρίγανη, που φύονται στον Πάρνωνα. Στο πανέμορφο ορεινό χωριό της Λακωνίας, βρίσκεται ένας καταπληκτικός παραδοσιακός ξενώνας, ο ξενώνας της «Βαμβακούς». Πρόκειται για ένα παλιό αρχοντικό (δωρεά στη κοινότητα του χωριού από έναν πλούσιο Έλληνα μετανάστη που ζούσε στη Ν. Αφρική) που προσφέρει στον επισκέπτη ότι καλύτερο ορίζει η λέξη «φιλοξενία». Κατά τη διάρκεια της παραμονής σας μπορείτε να επισκεφθείτε:

• Τα δύο καταφύγια της Βαμβακούς που είναι από τα καλύτερα που υπάρχουν.

Πρόκειται για το καταφύγιο στη θέση «Αυριαλλού» σε υψόμετρο 1484 μ., και το καταφύγιο στην τοποθεσία «Αρνόμουσγα» σε υψόμετρο 1420 μ. το οποίο φιλοξενεί συχνότατα ορειβατικούς συλλόγους, οι οποίοι από ειδικά διαμορφωμένα μονοπάτια διασχίζουν το πανέμορφο βουνό.

• Την γραφική πλατεία, με τον τεράστιο πλάτανο και τις ακακίες, την πανέμορφη εκκλησία που σαν κι αυτή σπάνια συναντάς, το Ηρώον και οι προτομές του Κλήμη, του Θεοδώρητου Β' και του Σπύρου Νιάρχου.

• Την πλατεία του Προφήτη Ηλία, όπου υπάρχει ένα λιτό μνημείο στη μνήμη των 28 Βαμβακιτών, που έπεσαν θύματα κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου.

• Το καφενείο, ένα στολίδι, έτοιμο να ξεκουράσει όποιον το ζητήσει.

Δίπλα βρίσκεται η παραδοσιακή ταβέρνα του χωριού από το 1906 και απέναντι από το καφενείο μία νεότερη.

• Το δάσος του "θηλυκού" βουνού του Πάρνωνα (έτσι λένε τον Πάρνωνα χάρη στις αποπλανητικές μυρωδιές του) ο οποίος είναι προσπελάσιμος πλέον απ' άκρη σ’ άκρη με δρόμους από άσφαλτο.

Με ορμητήριο τη Βαμβακού, ο επισκέπτης μπορεί να χαρεί με σύντομες διαδρομές, τα άλλα πανέμορφα χωριά του Πάρνωνα όπως είναι η Αράχωβα, η Βαρβίτσα, η Μεγάλη Βρύση, τα Βρέσθενα, ο Αγ. Πέτρος, η Καστανίτσα, τα Τζίτζινα (Μονή Αγ. Αναργύρων), ο Κοσμάς και το σπουδαιότερο, διασχίζοντας συνεχώς πυκνότατο δάσος από έλατα και καστανιές, μπορεί το καλοκαίρι σε λιγότερο από μία ώρα, να απολαύσει τη πανέμορφη θάλασσα του Αγ. Ανδρέα (Κυνουρίας). Στη Βαμβακού επίσης βρίσκεται η έδρα του Δασονομείου του Πάρνωνα και οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν - πεζοπορούντες - την πανέμορφη διαδρομή προς την Ιερά Μονή της Αγ. Κυριακής, η οποία έχει ανακηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Μεγάλη Βρύση

Στην καρδιά του οικολογικού πάρκου του Πάρνωνα, μιας περιοχής με σπάνια φυσική ομορφιά, χλωρίδα και πανίδα (ενταγμένης στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα NATURA 2000) και πλούσια πολιτιστική παράδοση, αλλά πολύ μικρή ακόμα τουριστική ανάπτυξη, η Μεγάλη Βρύση, ένα εγκαταλειμμένο χωριό, που αρχίζει με πολύ αργό ρυθμό να αναβιώνει με την ανακαίνιση παλιών σπιτιών, είναι κατάλληλο για «εναλλακτικό τουρισμό» με χαλάρωση και αναζωογόνηση.

Οι δραστηριότητες στη φύση (πεζοπορία, ορειβασία, ποδηλασία κ.ά.), οι επισκέψεις στα μοναστήρια της περιοχής (π.χ. Μονή Ρεματιανής, Μονή Αγίων Αναργύρων, κ.ά.) και στα γοητευτικά γύρω χωριά (Βαμβακού, Καρυές, Τζίτζινα, κ.ά), το μυστήριο της εξερεύνησης των ερειπίων και πολλά άλλα κάνουν την παραμονή στην περιοχή μια μοναδική εμπειρία για τους κάθε μορφής φυσιολάτρες.

Βρέσθενα

Τα Βρέσθενα βρίσκονται στο ΒΑ άκρο της Λακωνίας, στις δυτικές πλαγιές του όρους Πάρνωνα, σε υψόμετρο 800μ. και απέχουν 25χλμ. από την πρωτεύουσα της Λακωνίας, τη Σπάρτη.

Για την ονομασία τους υπάρχουν πολλές εκδοχές. Οι πιθανότερες είναι να προέρχεται από το όνομα του βασιλιά της Αρχαίας Σπάρτης Ευρυσθένη ή από την Αλβανική λέξη «βρέστε» που σημαίνει αμπέλι, λόγω των πολλών αμπελιών που υπήρχαν όχι μόνο στα Βρέσθενα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.

Η ιστορία των Βρεσθένων χάνεται στα βάθη του χρόνου. Η παλαιότερη πληροφορία προέρχεται από το «Χρονικό της Μονεμβάσιας», σύμφωνα με το οποίο, ο τότε Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, το 1082μ.Χ., έδωσε στην αρμοδιότητα της Μητρόπολης Λακεδαιμονίας και την Επιτροπή Βρεσθένης. Το χωριό όμως, στη σημερινή του θέση, πρέπει να χτίστηκε αργότερα, ίσως τον 16ο αιώνα.

Τα Βρέσθενα στο παρελθόν γνώρισαν μέρες ακμής. Ο πληθυσμός τους έφθασε ή και ξεπέρασε τους 2000 κατοίκους. Υπήρξε έδρα του Δήμου Οινούντος, που περιελάμβανε όλα τα γύρω χωριά και διέθετε όλες τις Δημόσιες υπηρεσίες.

Προικισμένα με μια σπάνια φυσική ομορφιά, τα Βρέσθενα διαθέτουν πολύ υγιεινό κλίμα. Το τοπίο είναι καταπράσινο, αποτέλεσμα των πολλών νερών που έχει η περιοχή. Ιδιαίτερα το καλοκαίρι αποτελούν ιδανικό τοπίο παραθερισμού.

Πέρα από τη φυσική ομορφιάς του τοπίου, ο επισκέπτης μπορεί να δει την εκκλησία στο κέντρο του χωριού, χτισμένη από ντόπιο μάρμαρο. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου, εγκαινιάστηκε το 1916 και διαθέτει αξιόλογες αγιογραφίες. Επίσης σε απόσταση τριών χιλιομέτρων, δυτικά του χωριού, υπάρχει η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου «Παναγία η Βρεσθενίτισσα». Το κτίσμα πρέπει να υπήρχε πριν από το 1400μ.Χ. ίσως από τον 11ο αιώνα. Διαθέτει πολλές τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Η Μονή αυτή αποτέλεσε, για κάποιο χρονικό διάστημα, έδρα του Επισκόπου Βρεσθένης Θεοδώρητου Β΄. Ο Θεοδώρητος Β΄ υπήρξε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του αγώνα του Ελληνικού Έθνους για την απελευθέρωσή του, το 1821. Πέρα από τους αγώνες του στα πεδία των μαχών και στα Εκκλησιαστικά πράγματα της εποχής, εξελέγη (στις 16-5-1821) πρώτος πρόεδρος της Β΄ Εθνοσυνέλευσης στο Άστρο της Κυνουρίας (στις 29-3-1823). Η Επισκοπή Βρεσθένης καταργήθηκε το 1833, παραμένει όμως μέχρι σήμερα, ως τιμητικός τίτλος ο «Επίσκοπος Βρεσθένης».

Στην περιοχή των Βρεσθένων βρίσκονται και κάποια λιγοστά ερείπια της αρχαίας πόλης Σελλασίας, όπου το 222π.Χ. έγινε η ιστορική μάχη μεταξύ των Σπαρτιατών, υπό τον Κλεομένη και των Μακεδόνων και των συμμάχων τους υπό τον Αντίγονο. Στη μάχη αυτή οι Σπαρτιάτες ηττήθηκαν και από τότε ουσιαστικά ξεκίνησε η παρακμή της Αρχαίας Σπάρτης και η υποδούλωσή της αργότερα στους Ρωμαίους.

Σήμερα λοιπόν τα Βρέσθενα κουβαλώντας μια ιστορία χιλιάδων χρόνων και αναμνήσεις γενεών, που έζησαν σ' αυτόν τον υπέροχο τόπο, νιώθει κανείς την απέραντη γαλήνη του βουνού, και το άρωμα της φύσης να διαπερνά τα σοκάκια του και την πλατανοσκέπαστη πλατεία του, που τα πλημμυρίζουν οι ευωδιές του Πάρνωνα.

Ποταμός Ευρώτας

Ο Ευρώτας είναι ο δεύτερος σε σημασία ποταμός της Πελοποννήσου, μετά τον Αλφειό. Πηγάζει από το αρκαδικό οροπέδιο, νότια της Μαντινείας, κοντά στην Μεγαλόπολη, και διερχόμενος μεταξύ των Οροσειρών Ταϋγέτου και Πάρνωνα εισέρχεται στη Λακωνία, περνά δίπλα από τη Σπάρτη και διασχίζει το νομό Λακωνίας, από Βορρά προς Νότο, χωρίζοντάς τον στα δύο. Οι εκβολές του βρίσκονται στον μυχό του Λακωνικού κόλπου. Έχει μήκος περίπου 82 χιλιόμετρα. Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη ευρώς, που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει μούχλα. Στα αρχαία χρόνια, πάντως, ονομαζόταν Ίρις.

Ευρώτας

Ο Ευρώτας ήταν μυθικός βασιλιάς της Λακωνίας.

Διαδέχτηκε τον πατέρα του Μύλη και ήταν ο τρίτος μυθικός βασιλιάς της Λακωνίας. Γυναίκα του ήταν η Ευρυδίκη και μαζί της έκανε μιά κόρη, την Σπάρτη, από την οποία πήρε το όνομα της η ομώνυμη πόλη, και η οποία παντρεύτηκε τον Λακεδαίμονα, ο οποίος και τον διαδέχτηκε. Ο Ευρώτας ένα από τα έργα που έκανε ήταν να ρυθμίσει την κοίτη του ποταμού που διέσχιζε την Λακωνία και αργότερα πήρε και το όνομα του. Σύμφωνα με τη μυθολογία, θέλησε να δώσει διέξοδο στα λιμνάζοντα νερά γύρω από τη Σπάρτη, γι'αυτό άνοιξε διώρυγα και διοχέτευσε τα νερά προς τη θάλασσα. Έτσι δημιουργήθηκε το ποτάμι, που πήρε το όνομα του, Ευρώτας. Άλλη παράδοση αναφέρει ότι ο Ευρώτας μετά από μια ατιμωτική ήττα από τους Αθηναίους, έπεσε στο ποτάμι και πνίγηκε και έτσι πήρε το όνομα του.