Εορτάζει η Αγία Τριάδα στο Πραστείο της Μάνης!!!

Εορτάζει την ερχόμενη Δευτέρα η Αγία Τριάδα στο Πραστείο της Δυτικής Μάνης, φωτογραφίες της οποίας σας παρουσιάζουμε σήμερα από πρόσφατη επίσκεψή μας στο χωριό. Λίγο έξω από την Καρδαμύλη στο δρόμο για τη Στούπα συναντάμε κάνοντας μια μικρή παράκαμψη το "Πραστείο" όπως το λένε οι ντόπιοι ή Προάστιο όπως δείχνουν οι πινακίδες. Η θέα ανεβαίνοντας είναι πανοραμική και το χωριουδάκι πανέμορφο. Συναντήσαμε υπέροχους ανθρώπους, βρύσες, γεφύρια, μοναστήρια, αλλά κι εγώ δεν ξέρω πόσες εκκλησίες… Μια απ' αυτές είναι και η Αγία Τριάδα έτσι όπως περιγράφεται στο βιβλίο του Γ.Α. Μαραβελέα "Πραστείο: Μια αγνοημένη μικρογραφία του Μυστρά, Ιστορικό αφήγημα", Αθήνα 1971.
Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και σε απόσταση 250 μέτρων από την καινούρια ενοριακή εκκλησία των Εισοδίων, ενώ πίσω της, χτισμένος σ' ένα ύψωμα 20 - 30 μέτρων, προβάλλει μεγαλοπρεπής και καλοδιατηρημένος ένας επιβλητικός πύργος_1. Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, θολωτή χωρίς τρούλο, υπήρξε το καθολικό ομώνυμης μονής και είναι σημαντικά πιο ευρύχωρη από τις άλλες του ίδιου τύπου. Ογδόντα μέτρα περίπου μπροστά από την είσοδό της υψώνεται μια μεγαλόπρεπη πύλη ύψους 5 μέτρων. Στη δεξιά και την αριστερή πλευρά της πύλης είναι ζωγραφισμένοι οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.

Χαρακτηριστικό της εκκλησίας αυτής είναι το πλήθος των εικονογραφιών και των επιγραφών που καλύπτουν ολόκληρη την εσωτερική της επιφάνεια. Οι επιγραφές αυτές, πού μας δίνουν πλήθος από ιστορικές και άλλες πληροφορίες, διατηριόνταν μέχρι λίγα χρόνια πριν σε καλή κατάσταση. Τον τελευταίο καιρό όμως, ίσως από κάποια βλάβη της στέγης, άρχισαν με ραγδαίο ρυθμό να καταστρέφονται από την υγρασία. Έγινε κάποια προσπάθεια να επισκευαστεί η στέγη και να στεγανοποιηθεί. Είναι όμως αμφίβολο αν κατορθώθηκε να σταματήσει η φθορά.

Όσο για τις επιγραφές, η σημαντικότερη και εκτενέστερη είναι ο κτιτορικός κώδικας, που αποτελεί και τη διαθήκη του κτίτορα. Έχει υποστεί σε μικρότερο βαθμό τη φθορά του χρόνου και της υγρασίας, γι' αυτό διαβάζεται ακόμη με κάποια άνεση.

Την παραθέτουμε_2: «ανηγέρθη εκ βαθρων γης και ανιστορηθι ουτος ο θειος και πάνσεπτος ναος της αγιας ενδοξου και ομοουσιίου τριαδος. δια εξοδου και συνδρομεις και κοπου παρα του θεοφιλεστατου επισκοπου κυρ γερασίμου Παπαλιακακη Πουργαλη εκ χωρας Πραστείου εις μνημοσυνον αυτού και πσυχηκην σωτηριαν και των γονέων αυτού. ο αυτος επίσκοπος όλους τους κόπους και εξοδης και ολα οτι απόκτισε οταν ηλθε εδό κυνιτα και ακυνιτα εξο απο το μερτικο του πατέρα του ολα τα αφιερόνι εδό εις την αγιαν τριαδα και παραδινι όλι του την κυβερνισι εις χειρας της αποδέ το μερτικό του πατέρα του να μην έχει να γυραίυσι κανείς μιτε μια τριχα μόνων τα αφινι των αδελφών του και των ανεψιον του από δε την αγιαν τριαδα νικοκυριον να μην έχουν μόνον να είναι κυνι ενορια όλης της χωρας και αυτοι επιτροποι ο παπαοικονόμος και γιαννης και ο αναγνώστης δημητρουλεας και ι τρεις τρουπιάνοι και αυτοι επιτροποι ο κυρ Παναγιωτης ο κυρ Τζανετος και ο κυρ δημητρακης. τα όσα εγραυθησαν εδό εις τον κονδικα ως της παρασαλευσι υ χαλασι μερος τι να έχει την καταρα της αγιας Τριαδος και του αρχιερεως γερασίμου πρεκοπι θεου μιν ιδι τα τεκνα του ορφανα και η γυνη χηρα και τα υπαρχοντα του αλοι ναν τα κλιρονομησουν. έτι απο XV α.ψ,μ.ε. μινι μαιου κ' δια χειρος νικολαου νομιτζη και αναγνώστου σελεμπερδακη.

Ομπρός εις την αγιαν το λαχιδι ονομαζόμενον το (λιστιοτο;) αφιερώνω εις την αγιαν τριάδα όπου είναι πατρικο μου και μερτικό μου».

Εκτός από την κτιτορική, επιγραφή που, όπως είδαμε, αποτελεί και τη διαθήκη του κτίτορα επίσκοπου Γεράσιμου, ο οποίος με τρομερές κατάρες δικές του και της Αγίας Τριάδος προσπαθεί να την διατηρήσει «απαρασάλευτη», υπάρχουν και πολλές άλλες, τις οποίες κρίναμε σκόπιμο να μεταφέρουμε εδώ, πριν τις εξαφανίσει ο χρόνος και η υγρασία.

α) Αριστερά, όπως μπαίνουμε στην εκκλησία, στο κενό ανάμεσα στις εικόνες των αγίων Ευθυμίου και Αντωνίου: «Δέησις των δούλων του θεού κυρ Πιέρου Καβαλιεράκη και του κυρ Τζανέτου Τρουπάκη εις βοήθειαν συν παντί τω οίκω αυτών και ψυχικήν σωτηρίαν».

β) Στον αριστερό τοίχο δίπλα στην εικόνα των αγίων Θεοδώρων: «Δέησις του δούλου του Θεού δωροθέου (αρ (χιερέως;), α.ψ.μ.ε'

γ) Κάτω από την εικόνα του αγίου Δημητρίου: «Δέησις του δούλου του Θεού Παναγιώτι Κατζουλαία εις μνημόσυνον αυτού και εις βοήθειαν της συμβίας και των τέκνων αυτού».

δ) Κάτω από την εικόνα του Αρχάγγελου Γαβριήλ: «Δέησις του δούλου του θεού κυρ Πανάγου συν τη συμβία των τέκνων και των γονέων αυτού εις βοήθειαν αυτών και ψυχηκήν σωτηρίαν. Ο άνωθι υπάρχει από το νησί της Ανδρούσης».

ε) Κάτω από την εικόνα του αρχάγγελου Μιχαήλ: «Δέησις του δούλου του θεού Μιχαλάκη του κυρ Εξάρχου Μανιατάκη από χώρας Μηλαίας. συν τη συμβία των τέκνων αφτού γονέων αφτού εις βοήθειαν αφτών και ψυχηκή σωτηρία».

Στα πόδια του αρχάγγελου Μιχαήλ εικονίζεται ξαπλωμένος ένας τρομαγμένος άνθρωπος τον οποίο πατά στο λαιμό ο αρχάγγελος. Και κάτω απ' αυτόν διαβάζουμε την επιγραφή: «όποιος δεν εξομολογείται αληθινά!».

στ) Κάτω από την εικόνα του Αγίου Ακακίου: «Δέησις του δούλου σου Ακακίου Ιερομόναχου Παντοκρατορινού εξ Αγίου όρους».

ζ) Δίπλα από την εικόνα των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης: «Δέησις του δούλου του Θεού Κωνσταντάκη σήμερον αναγνώστης Λιάκης Πούργαλης συν τη συμβία και των τέκνων και των γονέων αυτού εις βοήθειαν αυτών και αφιερώνει την ελαία που είναι ομπρός εις την Αγίαν Τριάδα εις την κάτω μερέα του περιβολίου. το αλόνη του άνωθεν ηνε προτήτερα από το μοναστήρι και αν έρχεται αχιρο ο δεσπότης το εσηχόρεσε και όποιος άλλος ηγούμενος ηστερα να μην βαρηγνομήση εις το πρόσταγμα του κτήτορος».

η) Στο Ιερό δίπλα από την εικόνα του εσταυρωμένου: «Μνήσθητι Κύριε του δούλου σου Τζανέτου_3 συν τη συμβία των τέκνων και των γονέων αυτού».

θ) Στην αγία πρόθεση: «ΜΝΗΣΘΗΤΙ ΚΥΡΙΕ Γερασίμου αρχιερεως. νεοφύτου μοναχού. της συμβίας και των τέκνων Κυριάκη και των γονέων Αργεντινας. Γρηγορίου αρχιερέως και των γονέων αυτού. σοφρωνίου μοναχού και των γονέων αυτού».

ι) Στον εσωτερικό τοίχο του τέμπλου, κάτω από την εικόνα της βαπτίσεως του Χριστού: «Δέησις του δούλου του θεού στρατήγη ιερομονάχου Κολοβιστέα νικοβιανού και των γονέων και των αδελφών αυτού εις βοήθειαν αυτών και ψυχηκή σωτηρίαν».

ια) Στο θόλο της εκκλησίας δίπλα από τον Παντοκράτορα: «Μνήσθησι κύριε θεέ παντοκράτωρ του δούλου σου του ευγενή κυρ δημητράκη τρουπάκη παλαιολόγου συν τη συμβία των τέκνων και των γονέων αυτού. α.ψ.μ.ε΄/1745».

Εντύπωση προκαλεί το ότι πολλές από τις αφιερώσεις δεν οφείλονται σε κατοίκους του Πραστείου, αλλά σε διάφορους άλλους, που κατάγονται από άλλους τόπους όπως τη Μηλέα, το "Άγιο Όρος, το Νίκοβο, το νησί της Αντρούσας κ.λπ. Αυτό μαρτυρά τη φήμη που είχε το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, η οποία, για το λόγο αυτό, προσέλκυε αφιερωτές από διάφορα ξένα μέρη, πολλές φορές μάκρυνα.

Παραπομπές

1. Τα τελευταία χρόνια όμως, ο πύργος δέχτηκε ένα κεραυνό, ο οποίος του κατάστρεψε ένα μέρος από την πρόσοψη.

2. Σ' όλες τις επιγραφές που μεταφέραμε από τις τοιχογραφίες των εκκλησιών διατηρήσαμε τη στίξη, την ορθογραφία και τη σύνταξη, με τις οποίες ήταν γραμμένες.

3. Προφανώς πρόκειται για το Τζανέτο Τρουπάκη.

Περισσότερες φωτογραφίες από το Πραστείο εδώ!