Υπό κατάρρευση ο Άγιος Γεώργιος στο Περιστέρι!!!

Φίλες και φίλοι, εσείς που παρακολουθείτε όλα αυτά τα χρόνια τα ταξιδιωτικά οδοιπορικά μας, έχετε θαυμάσει σημαντικά βυζαντινά έργα τέχνης, άλλα προσφάτως αναπαλαιωμένα και άλλα σε κατάσταση που εκπέμπουν SOS. Όμως κανένα μα κανένα δεν βρήκαμε στην άθλια κατάσταση που είναι μάλλον εδώ και δεκαετίες το ιστορικό ναΰδριο του Αγίου Γεωργίου στο Περιστέρι, στο κέντρο μιας μεγάλης πόλεως και όχι στις κορυφογραμμές του Ταϋγέτου. Βέβαια στη Μάνη έδειξε το έμπρακτο ενδιαφέρον του για την αναστήλωση δεκάδων ιστορικών ναών ο εφοπλιστής Αθανάσιος Μαρτίνος, ενώ κάτι ανάλογο δεν έχει συμβεί στο Περιστέρι, που αν το είχαν πάρει ζεστά το θέμα κάποιοι παράγοντες θα είχε βρεθεί λύση. Αυτή η αδιαφορία των δημοτικών και εκκλησιαστικών αρχών σε συνδυασμό με το υπουργείο πολιτισμού που προφανώς τελεί εν αγνοία ή γενική αφασία, έχει οδηγήσει το Μνημείο στην κατάσταση που βλέπετε στις σημερινές φωτογραφίες που ακολουθούν. Εμείς για να είμαστε σωστοί πρέπει να σας αναφέρουμε και τρεις παρεμβάσεις τοπικών ηλεκτρονικών μέσων από τα οποία πληροφορηθήκαμε το γεγονός.

Ο Άγιος Γεώργιος είναι καταχωρημένος, όπως και άλλοι ναοί, στο έργο του καθηγητή και ακαδημαϊκού Α. Ορλάνδου για τα «Μεσαιωνικά μνημεία της πεδιάδας των Αθηνών». Βρίσκεται στην οδό Λυσία, κοντά στην δεξιά όχθη του Κηφισού. Θεωρείται η πιο παλιά εκκλησία του Περιστερίου αφού χτίστηκε τον 16ο αιώνα. Είναι μια δίκλιτη ξυλόστεγος βασιλική διαστάσεων 7,00Χ11,75 μ. που φέρει στο νότιο κλίτος της ημιεξάγωνη αψίδα ιερού. Το χώρισμα του κλίτους συντίθεται από δύο τεθλασμένα τόξα τα οποία βαίνουν επί ενός μέσου κίονος και επί δύο ημικιόνων προσκολλημένων επί δύο μικρών τοίχων. Υπολογίζεται ότι χτίστηκε στη θέση αρχαιότερου βυζαντινού ναού από τον οποίο προέρχεται προφανώς, το ακέραιο, μήκους 3,30 μ. μετά γλυπτής διακοσμήσεως επιστύλιο τέμπλο του νότιου κλίτους όπως και εντοιχισμένο θωράκιο στα σκαλοπάτια της εισόδου. Στην κόγχη του ιερού διατηρήθηκε άθικτη η εικόνα της Πλατυτέρας, ενώ στο νότιο τοίχο σώζονται επισκευασμένες εικόνες αγίων όπου διακρίνονται χαράγματα των ετών 1726 και 1728.

«1726 απριλίου 23 Σωφρόνιος μοναχός 1728

Εν μηνι απρυληου 23

Ηρθαμαι εδω χαριν του αγηου γεωργηου

Σπυρίδων λουκάς κλπ.

Χρονολογία του 16ου αιώνος»

Σήμερα η εκκλησία είναι μισογκρεμισμένη.

Τον Νοέμβριο του 2015 στο Peristeri News διαβάσαμε: Η αρχαιότερη εκκλησία του Περιστερίου καταρρέει!
Το ενδιαφέρον μας προκάλεσε ένα εκκλησάκι που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Λυσία και Οικονομίδου, στην πλατεία δίπλα από το κτίριο του ΟΠΑΠ.

Είναι απορίας άξιο πως μια από την όψη και μόνο ιστορική εκκλησία έχει παραμεληθεί χωρίς κανένας να ενδιαφέρεται για την τύχη της.

Συγκεντρώνοντας πληροφορίες για την εκκλησία, ανακαλύψαμε ότι πρόκειται για τον Άγιο Γεώργιο, την πιο παλιά εκκλησία της πόλης μας, διότι χτίστηκε τον 16ο αιώνα!

Σύμφωνα με το παρακάτω κείμενο από το «Ευρετήριο μεσαιωνικών μνημείων» του Αναστάσιου Ορλάνδου, το εκκλησάκι βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Κηφισού στο κτήμα του Π. Τζιώτη.

Ως προς την αρχιτεκτονική του το εκκλησάκι είναι βασιλική, δίκλιτη, με ξύλινη στέγη. Έχει διαστάσεις 7,00 Χ 11,75 και έχει στο νότιο κλίτος ημιεξαγωνική αψίδα ιερού.

Ο ναός κτίστηκε πιθανότατα πάνω σε αρχαιότερο βυζαντινό από τον οποίο προέρχεται το ακέραιο τέμπλο του ναού, μήκους 3,30 με ένα επιστύλιο με γλυπτή διακόσμηση στο νότιο κλίτος καθώς και θωράκιο εντοιχισμένο στα σκαλοπάτια της εισόδου. Στην κόγχη του ιερού διατηρήθηκε άθικτη η εικόνα της Πλατυτέρας, ενώ στο νότιο τοίχο σώζονται επισκευασμένες εικόνες αγίων όπου διακρίνονται χαράγματα των ετών 1726 και 1728.

Σήμερα το εν λόγω εκκλησάκι είναι σε άθλια κατάσταση, μισογκρεμισμένο, με υποστύλωση από σιδερένια υποβοηθητικά στηρίγματα, προφανώς για να μην καταρρεύσει τελείως.

Πραγματικά προκαλεί οργή το γεγονός ότι ούτε η Πολιτεία αλλά ούτε και η Εκκλησία έχουν προβεί σε κάποια ενέργεια αναπαλαίωσης του Αγίου Γεωργίου, ενός μνημείου που αποτελεί πέρα από θρησκευτικό χώρο και ιστορικό.

Ελπίζουμε με την αναφορά μας να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον των υπευθύνων με σκοπό τη διάσωση του ιστορικού Αγίου Γεωργίου.

Τον Απρίλιο του 2016 στην West News διαβάσαμε: Κάποιος να κάνει αναψυκτήριο και τον Αη Γιώργη, ρε παιδιά!
Είναι περισσότερα από 15 χρόνια όταν, μαζί με μαθητές και μαθήτριες μου από το 14ο Γυμνάσιο Περιστερίου, κάναμε μια έρευνα για τα ξωκλήσια που βρίσκονται κατά μήκος του Κηφισού ποταμού. Υλοποιώντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα του τότε ΕΠΕΑΕΚ και με τη συνεργασία άλλων τεσσάρων σχολείων της Ελλάδας, καταγράψαμε όλα τα μικρά εκκλησάκια που βρίσκονται κοντά στις όχθες του Κηφισού ποταμού και κατορθώσαμε να ταυτοποιήσουμε τα όποια εξ’ αυτών είχαν ιστορικό ενδιαφέρον, βασιζόμενοι σε διάφορες ιστορικές πηγές, προσωπικές μαρτυρίες και περιγραφές.
Σκοπός ήταν η ευαισθητοποίηση, η γνωριμία και η επαφή των μαθητών και, μέσω αυτών, όλων των κατοίκων της περιοχής, με τα διάσπαρτα μικρά εξωκλήσια - μνημεία ενός παρελθόντος συνδεδεμένου με την δραστηριότητα των τότε κατοίκων -περιβολάρηδων- που τα έκτισαν και τη λαϊκή παράδοση της Δυτικής Αθήνας. Στόχος ήταν η ανάδειξη και η διάσωσή τους ώστε τελικά αυτά να αποτελέσουν ένα ενιαίο σύνολο ιστορικών-θρησκευτικών μνημείων, σε μια περιοχή που ίσως είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση λεηλασίας και κακοποίησης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος λόγω της χωρίς σχεδιασμό ανάπτυξης που συντελέστηκε εδώ μετά τον πόλεμο.
Βασική πηγή των πληροφοριών μας ήταν το έργο του Αναστασίου Ορλάνδου (1887-1979). Ο Ορλάνδος ήταν ακαδημαϊκός, αρχιτέκτονας, αρχαιολόγος και αναστηλωτής βυζαντινών μνημείων. Το 1930 άρχισε να καταγράφει όλα τα Βυζαντινά και μεταβυζαντινά ξωκλήσια της Αττικής που τα παρουσίασε στο βιβλίο του «Μεσαιωνικά μνημεία της πεδιάδος των Αθηνών και των κλιτύων Υμηττού - Πεντελικού Πάρνηθος και Αιγάλεω» που εκδόθηκε το 1933. Σήμερα το έργο αυτό υπάρχει μόνο σε ψηφιακή μορφή, ενώ κατά την περίοδο της έρευνάς μας υπήρχε μόνο στην Εθνική Βιβλιοθήκη όπου εκεί μπορούσες να κάτσεις και να αντιγράψεις, με το χέρι, ότι σε ενδιέφερε…
Από τα 52 εκκλησάκια που καταγράψαμε τότε, είχαμε ξεχωρίσει αυτά που βρίσκονται στο Περιστέρι, μιας και το σχολείο μας ήταν στο Περιστέρι και βέβαια οι μαθητές Περιστεριώτες που ενδιαφέρονταν για τον τόπο τους και την ιστορία του, όταν μάλιστα πολλές ήταν οι παράτες της τότε νέας δημοτικής αρχής για την ανάδειξη της ιστορίας του Περιστερίου με υποσχέσεις για σχετικά Μουσεία, με καθυστερημένες αποκαλύψεις προτομών γνωστών Περιστεριωτών, κ.ά.
Τα ξωκλήσια που καταγράψαμε και βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων του Περιστερίου λοιπόν, ήταν:
ο Αγ. Νικόλαος ο Χωστός -στα πρακτορεία του ΚΤΕΛ-, του 16ου ή 17ου αιώνα που σύμφωνα με την πινακίδα στην είσοδό του «ΕΞΕΧΩΘΗ και ΕΠΙΔΙΩΡΘΩΘΗ το 1907». Σήμερα εξακολουθεί να παραμένει υπό τη «σκέπη» του σήματος της ΜΕΡΣΕΝΤΕΣ!
η Παναγιά η Μουσταπίδενα -πίσω από τα πρακτορεία-, με «τοιχογραφίας ίσως των αρχών του 18ου αιώνος». Το εκκλησάκι εξακολουθεί να παραμένει άγνωστο, ακόμα και στην Ι. Μητρόπολη Περιστερίου…
η Παναγιά Σωτηράκη -στη συμβολή Κηφισού και Λ. Αθηνών-, όπου «σώζονται ολίγαι τοιχογραφίαι: στρατιωτικοί άγιοι και όσιοι εντός εγκολπίων επί των τοίχων και ιεράρχαι εν τη αψίδι. Εν τη αυλή διατηρείται μαρμάρινη κωνική μονόλιθος στέγη, κυκλοτερούς αρχαίου μνημείου». Σήμερα διατηρείται, αλλά εντός ιδιοκτησίας που καθιστά δύσκολη την πρόσβαση σε αυτό.
η Αγία Τριάδα -στην ομώνυμη συνοικία-, ένα επίσημα χαρακτηρισμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο γιατί πρόκειται «για σπάνιο δείγμα μονόχωρου θολοσκεπούς ναϋδρίου περιόδου Τουρκοκρατίας που αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της εποχής». Επίσης εντός ιδιοκτησίας, σήμερα.
Άγιοι Ταξιάρχες -στο Ροσινιόλ-, που «Έφερεν αξιολόγους τοιχογραφίας" που τη γλύτωσε από τη διαπλάτυνση της οδού Κωνσταντινουπόλεως πριν χρόνια, όχι όμως και από άλλες παρεμβάσεις που αλλοίωσαν σε ένα βαθμό τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά.
ο Αη Γιάννης ο Πρόδρομος, ή ο Αη-Γιαννάκης ο Αποκεφαλιστής για τους ντόπιους -στη συμβολή Κωνσταντινουπόλεως και Σολωμού-, που γκρεμίστηκε τη νύχτα της 28/5/2004, από την Ι. Μητρόπολη Περιστερίου με τη συνδρομή και την παρουσία του Δήμου Περιστερίου. Παρ’ ότι ήταν και αυτός επίσημα χαρακτηρισμένο «ιστορικό μεταβυζαντινό διατηρητέο μνημείο» λόγω του ζωγραφικού διακόσμου του που αναγόταν στον 17ο αιώνα, «θυσιάστηκε» χωρίς άδεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας επειδή στη θέση του ήθελαν να χτιστεί ένας «νέος περικαλλής και μεγαλύτερος ναός»…
και τέλος
ο Αη Γεώργιος -επί του Κηφισού, δίπλα στον ΟΠΑΠ-, που σύμφωνα με την περιγραφή του Ορλάνδου είναι δίκλιτη βασιλική του 16ου αιώνα, με ξύλινη στέγη και διαστάσεις 7,00x11,75 ενώ έχει στο νότιο κλίτος ημιεξαγωνική αψίδα ιερού. Ο ναός κτίστηκε πιθανότατα πάνω σε αρχαιότερο βυζαντινό από τον οποίο προέρχεται το ακέραιο τέμπλο του ναού, μήκους 3,30 με ένα επιστύλιο με γλυπτή διακόσμηση στο νότιο κλίτος καθώς και θωράκιο εντοιχισμένο στα σκαλοπάτια της εισόδου.
Ο Αη Γιώργης λοιπόν σήμερα καταρρέει! Οι ρωγμές στους πρόχειρα υποστυλωμένους τοίχους βαθαίνουν, ενώ ένα μέρος της σκεπής του έχει ήδη πέσει, με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η φθορά και στο εσωτερικό όπου ακόμα διακρίνονται οι αγιογραφίες του.
Οι υποσχέσεις της δημοτικής αρχής, πριν χρόνια, ότι σε συνεργασία και με τη χορηγία του ΟΠΑΠ, ο ναΐσκος θα αναστηλωνόταν και θα διασώζονταν, παρέμειναν απλώς υποσχέσεις... Ακόμα και η σχετική πινακίδα που διαφήμιζε το Δήμο, τον ΟΠΑΠ και το «έργο» της διάσωσης του ναού, αποσύρθηκε… Ο Αη-Γιώργης δεν φέρνει ψήφους, δεν έχει έσοδα, δεν είναι στον κεντρικό δρόμο του Περιστερίου, δεν έχει…διάκο και παπά, άρα ποιος ο λόγος ύπαρξής του;
Όμως… αν ήταν να νοικιαστεί σε κανέναν επιχειρηματία, αν μπορούσε να γίνει αναψυκτήριο… θα σωζόταν! Αλλά, δυστυχώς είναι και άτυχος αυτός ο άγιος… Βλέπετε, δεν βρίσκεται σε κατοικημένη περιοχή αφού η ανάπτυξη επέβαλε το παραΚηφίσιο Περιστέρι να γίνει βιομηχανική ζώνη με λίγους πιστούς πολίτες να κατοικούν πλέον εκεί…
Ο Αη-Γιώργης όμως, όπως και τα υπόλοιπα εκκλησάκια, είναι αναπόσπαστο συστατικό στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ένα από τα ελάχιστα ιστορικά μνημεία που συνδέουν το παρελθόν αυτού του τόπου με το σήμερα. Ως τέτοιο δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη του και να καταρρεύσει. Ας αναλογιστούν οι υπεύθυνοι ότι τα περισσότερα από τα μεγαλύτερα μνημεία στον κόσμο είναι τόποι λατρείας που σεβάστηκαν όλες οι μετέπειτα γενεές, ανεξάρτητα από την αλλαγή των θρησκευτικών «πιστεύω» και τις νέες ανάγκες τους και ας μη θελήσουν να επιβεβαιώσουν για μια ακόμα φορά τα λόγια του ποιητή:

«Δεν βλέπω πια βωμούς των θεών

επάνω εις τα όρη μου και τους λόφους

πάρεξ τα γραφεία και τις μηχανές των Εταιρειών σας.

Εκείνοι ήταν σημάδι λατρείας,

σε σας δεν απομένει παρά η κατώτερη

μορφή της σχέσης με την φύση, η εκμετάλλευση...»

(Δ. Πικιώνης, «Γαίας Ατίμωσις», 1954)

25 Απριλίου 2016  Σταύρος Κουνάδης Μέλος Συντονιστικού Ενεργών Πολιτών Περιστερίου.

Τον Ιούνιο του 2020 στην Proti Press διαβάσαμε: Ερειπωμένο και σε άθλια κατάσταση το εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου στο Περιστέρι.

Ανοιχτές επιστολές προς την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και το Δήμαρχο Περιστερίου Ανδρέα Παχατουρίδη απέστειλε ο κάτοικος Χρίστος Παπαδημητρακόπουλος για το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που ευρίσκεται-καθεδρεύει στις οδούς Λυσίου & Οικονομίδου κοντά στις παρυφές του Κηφισού ποταμού.

Στην Υπουργό Πολιτισμού σημειώνει ότι: «Με την παρούσα μας επιστολή θα θέλαμε να σας ενθυμίσουμε και να σας ομιλήσουμε για ένα μεταβυζαντινό κτίσμα-εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που ευρίσκεται στις οδούς Λυσίου & Οικονομίδου κοντά στις παρυφές του Κηφισού ποταμού στο Περιστέρι και αποτελεί ένα κόσμημα-στολίδι για την περιοχή.

Στο εκκλησάκι αυτό είχε παρέμβει και επιληφθεί προ πολλών ετών η Αρχαιολογική Υπηρεσία ώστε να γίνει διατηρητέο. Όμως δεν έχει καταστεί δυνατόν ακόμα να γίνουν οι απαραίτητες και σχετικές παρεμβάσεις.

Όπως γνωρίζετε αξιότιμε κ.κ. Υπουργέ εάν δεν γίνουν οι κατάλληλες επεμβάσεις μέσα σ’ ένα κατάλληλο και συγκεκριμένο χρονοπλαίσιο-χρονοδιάγραμμα, ο χρόνος είναι αμείλικτος και μπορεί να το απαλείψει. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με το εν λόγω κτίσμα.

Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να επιληφθείτε άμεσα ώστε το εν λόγω εκκλησάκι να αποκτήσει την προτεραία του μορφή και λειτουργία. Αυτό άλλωστε είναι αίτημα και των κατοίκων της περιοχής.

Θα θέλαμε να σας γνωστοποιήσουμε ότι σχετική παρέμβαση έχουμε κάνει και στον Δήμαρχο της περιοχής καθώς και στο Μητροπολίτη.

Περιμένουμε τις δικές σας άμεσες ενέργειες διότι γνωρίζουμε την ευαισθησία σας και την πνευματική σας καλλιέργεια σε τέτοια ζητήματα».

Στο Δήμαρχο Περιστερίου, ο κ. Παπαδημητρακόπουλος υπογραμμίζει: «Το εκκλησάκι αυτό είναι ερειπωμένο και ευρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Όταν κανείς το παρατηρεί του δημιουργεί μια ψυχολογική πίεση, μια εσωτερική αθυμία και έναν ενδόμυχο πικρασμό. Και είναι φυσιολογικό, διότι εσωτερικεύει μια ολόκληρη ιστορία.

Εγκολπώνει τις προσευχές των πιστών, τα κρύφια της πονεμένης ψυχής, το δάκρυ της καρδίας του προσευχομένου, τις ψαλμωδίες και τον αίνο ανθρώπων και Αγγέλων.

Ύπερθεν δε τούτων ενσωματώνει τη χάρη του Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου αλλά και την προστασία του και τα θαυμάσιά του. Επιπλέον υποδεικνύει σε κάθε περαστικό την πολιτιστική του κληρονομιά κι έμμεσα την περνά στις καρδιές τους.

Γι’ αυτό κι είναι λυπηρό να είναι εγκαταλελειμμένο και να δίνει τη δική του μάχη με τον χρόνο. Είναι θλιβερό να μην ακούει κανένας την καθημερινή εσωτερική του κραυγή. Δώστε μου την πρέπουσα σημασία! Ακούστε με! Μη με εγκαταλείπετε!

Αξιότιμε κ. Δήμαρχε εσείς που δείχνετε αενάως την ευαισθησία σας, όχι μόνο στην καθημερινότητα αλλά και στην πολιτιστική μας κληρονομία, δεν πρέπει να αφήσετε το χρόνο να το ξεριζώσει και να το αφανίσει. Ήδη η μισή οροφή έχει καταρρεύσει και είναι ζήτημα χρόνου να καταπέσει ολοσχερώς. Αυτή τη στιγμή είναι μια παραφωνία στον περιβάλλοντα χώρο.

Άλλωστε η αναπαλαίωση και η συντήρηση του εν λόγω εκκλησιαστικού οικήματος (Αγίου Γεωργίου) θα δώσει στον περιβάλλοντα χώρο μια ανείπωτη ομορφιά και φυσική αρμονία που θα ξεκουράζει κάθε πονεμένη ψυχή.

Εμείς πιστεύουμε, ότι σε συνεργασία με τον εξαίρετο Μητροπολίτη μας κ.κ. Κλήμεντα, θα επιληφθείτε άμεσα και θα φέρει ακόμη κι άλλο ένα έργο τη σφραγίδα της ευαισθησίας σας και της καλοσύνης σας».

Η Παναγία η Βλαχέρνα στα Φιλιατρά. Κάπως έτσι θα ήταν και ο Αγιώργης εάν είχε υπάρξει μέριμνα...