Σεμνός, αποκαλυπτικός, παραστατικός και άκρως διδακτικός ο Μανώλης Γλέζος σήμερα στο Μνημόσυνο των εκτελεσθέντων πατριωτών στο Χαϊδάρι πριν από 73 χρόνια, στις 8 Σεπτεμβρίου 1944. Με την παρουσία του τίμησε τους Έλληνες πατριώτες και έδωσε την πραγματική διάσταση στις πράξεις Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στη φετινή εκδήλωση παρόντες ήταν άπαντες οι πολιτικοί χώροι που εκπροσωπούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης μας, με επικεφαλής τον Δήμαρχο Χαϊδαρίου Μιχάλη Σελέκο και τους εκπροσώπους των Δημοτικών Παρατάξεων. Η παρουσία του Απόστολου Κακλαμάνη πριν δυο χρόνια και η σημερινή παρουσία του Μανώλη Γλέζου μας κάνει αισιόδοξους ότι η καθιερωμένη από τους συγγενείς, αλλά άγνωστη στο ευρύ κοινό, τελετή Μνήμης θα αποκτήσει τη διάσταση που της αρμόζει. Ευελπιστούμε να τα καταφέρουμε και τις επόμενες ημέρες να σας παρουσιάσουμε πλήρες οπτικοακουστικό ρεπορτάζ με τις σημερινές ομιλίες!
Περισσότερες φωτογραφίες εδώ!
Λέλα Καραγιάννη - 73 χρόνια στην Αθανασία!
73 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την εκτέλεση της Ηρωίδας της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944 και Πολύτεκνης Μάνας 7 παιδιών Λέλας Καραγιάννη, καθώς και 70 ακόμα Ελλήνων Πατριωτών από τους Γερμανούς κατακτητές σε μία χαράδρα στο Χαϊδάρι.
Η Λέλα Καραγιάννη, Αρχηγός της Αντιστασιακής Οργανώσεως, Πληροφοριών, Φυγαδεύσεων και Σαμποτάζ «Μπουμπουλίνα», με δράση που αγκάλιαζε με συσσίτια πρώτα όλα τα ελληνόπουλα και στη συνέχεια όσα φανταράκια των συμμάχων είχαν ξεμείνει πίσω μετά το πέρας του πολέμου και την αρχή της κατοχής, ώστε να τα φυγαδεύσει με ασφάλεια, δραστηριοποιήθηκε λόγω των αναφυομένων αναγκών και σε τομείς όπως το δίκτυο πληροφοριών και αργότερα δολιοφθορών.
Αυτές οι σοβαρές και αποτελεσματικές δραστηριότητες της Λέλας Καραγιάννη, την ανέβασαν στη υπ’ αριθμόν 1 Κατάσκοπο στην Ευρώπη κατά την άποψη των Γερμανών.
Μετά από τον τετραετή πολυμέτωπο και γεμάτο επιτυχίες αγώνα της Λέλας Καραγιάννη και των συνεργατών της, το μίσος και η μανία έχει εξωθήσει τους Γερμανούς κατακτητές στην λυσσαλέα απόφαση να την συλλάβουν και να την στείλουν στο Βερολίνο ώστε να την κρεμάσουν δημόσια.
Συλλαμβάνεται στις 11 Ιουλίου 1944 στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού όπου νοσηλεύεται για υπερκόπωση. Συλλαμβάνονται επίσης σταδιακά και 5 από τα παιδιά της: Ιωάννα, Ηλέκτρα, Βύρων, Νέλσων και Νεφέλη.
Στο «κολαστήριο» της οδού Μέρλιν 6, τα μαρτύρια είναι ανείπωτα. Μισοπεθαμένοι βγαίνουν από τα χέρια των σαδιστών - βασανιστών Μπέκε, Κόβατς, Σμίτσερ και Βαλεντίνο. Δεν τους παίρνουν λέξη. Στωικά, ηρωικά, λεβέντικα αντιμετωπίζουν όλοι τους μάνα και παιδιά τα βασανιστήρια και τις απειλές.
Ακολουθεί η κράτησή τους σε διαφορετικές πτέρυγες στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, χωρίς βεβαίως να σταματήσουν οι ξυλοδαρμοί και τα λοιπά βασανιστήρια. Η διαμονή τους εκεί τους δημιουργεί την βεβαιότητα για το επερχόμενο τέλος.
Ανάμεσα στις κρατούμενες, κάθε ηλικίας, η Λέλα Καραγιάννη συνεχίζει να δίνει το φωτεινό παράδειγμα με τα λόγια της και την συμπεριφορά της. Ενθαρρύνει, εμψυχώνει, παρηγορεί. Γίνεται η μάννα όλων. Στην αγκαλιά της παίρνει δύναμη η 17χρονη ηρωίδα Ηρώ Κωνσταντοπούλου, πριν την εκτέλεσή της.
Κι ενώ ο Άξων έχει καταρρεύσει, το Γ΄ Ράιχ ψυχομαχεί, οι Γερμανοί αναδιπλώνονται και εγκαταλείπουν σταδιακά τις υπό κατοχήν τους χώρες, συνεχίζουν ωστόσο με λύσσα το βάναυσο και δολοφονικό τους έργο. Αντί να περισώσουν ότι μπορούν από την τιμή τους, συνεχίζουν τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τις εκτελέσεις.
Στο Χαϊδάρι, με βρώμικα και ύπουλα παιχνίδια αφήνουν να διαρρεύσει ότι μπορεί οι κρατούμενοι να αφεθούν ελεύθεροι. Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία…
Ξημέρωμα της 8ης Σεπτεμβρίου, Γενέθλιον της Υπεραγίας Θεοτόκου, γράφει το ημερολόγιο, σε μια γειτονική χαράδρα του Χαϊδαρίου γράφεται με σφαίρες το τέλος 70 ζωών και η αρχή της Αθανασίας… Οι ήρωες βαδίζουν Μακάριοι πλέον στα Ιλίσια Πεδία…
Ο τραγικός σύζυγος και πατέρας Νίκος Καραγιάννης, μετά από διάφορα τηλεφωνήματα κι ένα σημείωμα των παιδιών του, βρίσκεται σε απόγνωση. Στέλνει συγγενείς να βρουν τη σωρό της γυναίκας του. Κι ο ίδιος τρέχει να σώσει τα παιδιά του. Με υπεράνθρωπες προσπάθειες καταφέρνει με τη βοήθεια φίλων και την χρηματοδότηση του γαμπρού του, να τα αποφυλακίσουν ένα λεπτό πριν κλείσουν οι πύλες του στρατοπέδου. Έτοιμος να καταρρεύσει κλείνει στην αγκαλιά του τα παιδιά του, αποκρύπτοντάς τους την εκτέλεση της μητέρας τους.
Τραγικές Μυροφόρες οι αδελφές της Ηρωίδος Μαρία και Καλλιόπη Μινοπούλου, τελούν τα πρέποντα στη σωρό της νεκρής… Ο ιερεύς τελεί τη νεκρώσιμο ακολουθία. Η Ταφή απλή, απέριττη, δωρική. Όπως άρμοζε στη μεγαλοσύνη της, στη ζωή της, το έργο της και την Θυσία της. Οτιδήποτε άλλο θα ’ταν περιττό κι ίσως κατώτερο…
1944-2017. 73 χρόνια πέρασαν. Όσοι θυμούνται αναφωνούν: ΑΘΑΝΑΤΗ!
Ένα ποίημα για τη Λέλα!
Λέλα Καραγιάννη 8 Σεπτεμβρίου 1944
Ένα γεράνι κόκκινο λουλούδιζε στη γλάστρα
κι αυλή σου ορφανή από σένα «Μπουμπουλίνα»,
που μάτωνες με το άλικό σου αίμα ένα ρέμα στο Χαϊδάρι
Σαν σήμερα… 8 Σεπτεμβρίου 1944…
Ένα γεράνι κόκκινο μαράθηκε στη γλάστρα
στην αυλή σου, ορφανό,
κι ας το πότιζαν άλλα χέρια.
Αυτό ήθελε τα δικά σου…
Και τα βασιλικά που ήσαν στις δόξες τους
μαράθηκαν κι εκείνα στην αυλή σου…
Ήταν το χέρι σου που τα φρόντιζε, το στοργικό,
που μήνες τώρα τους έλειπε...
Κι η διαίσθηση ότι από κείνο το πρωινό
δεν ήσουν ανάμεσα στους ζωντανούς
αλλά ταξίδευες ένδοξα για την θριαμβεύουσα Εκκλησία,
έγειραν τα κλαδάκια τους, τ᾽ ανθάκια τους
κι η απουσία σου τα έθλιψε, τα μάρανε…
Κι έλειπαν όλοι από το σπίτι, όλη η οικογένεια!
Εσύ και τα παιδιά σου στις φυλακές,
πολεμώντας τόσα χρόνια τους ανίερους κατακτητές
που μόλυναν την γη μας… Την Ελλάδα μας…
Ο Νίκος σου να τρέχει από πόρτα σε πόρτα
για να σας σώσει, και να αλλάζει διαμονή κάθε μέρα…
να υπάρχει εκείνος για τα παιδιά σας, όταν εσύ θα ταξίδευες
για τα Ιλίσια Πεδία των Αθανάτων…
Και μόνο οι μικρασιάτισες ψυχοκόρες
με τα ορφανά τους ήσαν στο σπίτι…
Έκαναν ό,τι μπορούσαν, μα τί μπορούσαν κι αυτές;
Τα γεγονότα έτρεχαν και μαζί μ᾽ αυτά έφευγε κι η ζωή σου…
Μόλις δυό μέρες πριν πήραν από τα χέρια σου
την μικρή Ηρώ και πολλούς ακόμα…
Σήμερα σας φόρτωσαν από το Χαϊδάρι σε φορτηγά
για τη Μέρλιν και μετά πάλι πίσω…
Δυο παλληκάρια σου έριξαν από το φορτηγό
σημειώματα αποχαιρετισμού, μήπως και κάποιος τα βρει
και τα πάει στους δικούς τους…
Είχαν ήδη πάρει δελτίο πορείας προς την Αιωνιότητα…
Κι έτσι στο Χαϊδάρι, μέσα στο κελί βράδιασε…
Η τελευταία σας νύχτα…
Το ήξερες, το είχες καταλάβει…
Προσπάθησες να ειδοποιήσεις τις κόρες και τ᾽ αγόρια σου
στις άλλες πτέρυγες για το επερχόμενο τέλος…
Έκανες τον απολογισμό σου κι ετοιμάστηκες…
Μα ήσουν έτοιμη από την πρώτη στιγμή που αποφάσισες
ν᾽ ακολουθήσεις αυτόν του Αγώνα και της Αντίστασης τον δρόμο…
Δεν δείλιασες και δεν μετάνιωσες ΠΟΤΕ!!!
Οι λόγοι σου τόσο σημαντικοί:
Ο Άνθρωπος, η Ελευθερία, η Αξιοπρέπεια, η Τιμή, η ΕΛΛΑΔΑ!
Και ξημέρωσε 8 Σεπτεμβρίου 1944,
η μέρα που έγραψε η Ιστορία το τέλος…
Εκεί στο Χαϊδάρι…
Και μάζεψαν μαζί σου τους συνεργάτες σου,
Λέλα Kαραγιάννη…
Τον Γιαννάκη τον Χούπη 18 ετών,
τον Μανώλη τον Λύτινα,
τον Άγγελο τον Βλασόπουλο,
την Mανταλένα την Xαντζοπούλου,
την Aκριβή την Νικολετοπούλου,
την Μάρτζορη την Δημοπούλου,
την Mαρία την Mεντζελοπούλου,
την Βάσω την Nικολοπούλου,
την Σίνα την Φραγγέα κι άλλους 50…
Κι ένα γεράνι κόκκινο που λουλούδιζε στη γλάστρα,
μαράθηκε στην ορφανή αυλή σου «Μπουμπουλίνα»,
σμίγοντας το χρώμα και τη ζωή του μαζί σου,
που μάτωσες με το άλικό σου αίμα ένα ρέμα στο Χαϊδάρι…
Σαν σήμερα… 8 Σεπτεμβρίου 1944…
ΑΘΑΝΑΤΟΙ !!!
Ελίνα Μαστέλλου-Γιαννάκενα
Αθήνα, 8 Σεπτεμβρίου 2017
Η σφαγή των 72 στο Δαφνί πριν την απελευθέρωση το '44
Σε μια χαράδρα στο Δαφνί, τα πολυβόλα των Ες Ες θερίζουν 72 Έλληνες πατριώτες!
Του Τάσου Κ. Kοντογιαννίδη
Το σούρουπο της 7ης Σεπτεμβρίου 1944, στις φυλακές Αβέρωφ, ακούγονται από τα παράθυρα φωνές εγκλείστων. «Στο καλό αδέλφια και μη μας ξεχνάτε», ενώ τους πετούσαν από τα παράθυρα σημειώματα για τους δικούς τους… Ήταν μια ομάδα 27 αντιστασιακών, άνδρες και γυναίκες που έπαιρναν αποφυλακιστήρια. Ανάμεσά τους και ο καπετάν Αγησίλαος Λεοντακιανάκος, ο μανιάτης πλοηγός, που έδινε καθημερινά δελτία για τις αναχωρήσεις των γερμανικών πλοίων που κανένα δεν έφτανε στον προορισμό του! Μετά τη σύλληψη και την πεντάμηνη απομόνωση στα κολαστήρια της Μέρλιν, ο Λεοντακιανάκος μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ, στο ανήλιαγο, εφιαλτικό και υγρό "κελλί 1", αλυσόδετος.
Τώρα, όλοι, κρατώντας παραμάσχαλα λίγα ρούχα, βγαίνουν από την κεντρική πύλη, τσακισμένοι, αλλά ελεύθεροι! Πριν προλάβουν να αναπνεύσουν ελεύθερο αέρα, στο πρώτο στενό της Λ. Αλεξάνδρας τα Ες Ες τους αιφνιδιάζουν, τους συλλαμβάνουν και τους φορτώνουν σε καμιόνια. Τους οδηγούν στην Μέρλιν όπου συναντούν και άλλους, με τους οποίους έμελλε να μοιραστούν τις τελευταίες στιγμές της ζωής τους. Είναι εκεί και η Λέλα Καραγιάννη, όπου ανακρινόταν σκληρά μέρα νύχτα από τον περιβόητο ταγματάρχη Μπαίκε, που την εκβίαζε με τα πέντε από τα επτά παιδιά της, που κρατούσε στα χέρια του. Πέρασε μαρτυρικές ώρες, αλλά δεν της πήραν λέξη.
Θα περάσουν την νύχτα σε ξεχωριστά κελιά άνδρες και γυναίκες. Άγρυπνοι, με τον ιδρώτα της αγωνίας να αυλακώνει πρόσωπο και κορμί. Ξέρουν τι μέλλει γενέσθαι. Και πριν φέξει, ο πάτερ-Χρυσόστομος, μελλοθάνατος κι αυτός, ετοίμασε σ’ ένα μικρό μεταλλικό κυπελλάκι νερού τη «θεία μετάληψη» με νεράκι και λίγα ψίχουλα από το στερνό τους δείπνο. Μετάλαβαν όλοι οι μελλοθάνατοι…
Στις 5 το πρωί το ποδοβολητό των Ες Ες ακούγεται έξω σαν προμήνυμα του τέλους. Ορμάνε στα κελιά των ανδρών με κραυγές.
«Λός, Λός», φωνάζουν και τους ανεβάζουν από το υπόγειο στην αυλή. Το ίδιο και με τις γυναίκες. Τους βάζουν σε γραμμή χτυπώντας τους με τους υποκόπανους των όπλων. Τότε εμφανίζεται ο "ανακριτής" Πφάϊφροτ με τον διερμηνέα του Τσαγγάρη. Διαβάζει τα ονόματα και ένας, ένας οι μελλοθάνατοι, αλυσοδεμένοι μεταφέρονται στα τρία καμιόνια, που ξεκινούν ολοταχώς το ένα πίσω από το άλλο προς το Δαφνί.
Ο 18χρονος Χούπης
Κοντά στον Κεραμικό, ο μικρότερος της παρέας, ο 18χρονος μαθητής Γιάννης Χούπης, πετάει μέσα από το καμιόνι στο δρόμο ένα σημείωμα - ειδοποίηση έξω στους ελεύθερους. Έγραφε:
«Ο ευρών παρακαλείται να πάει το παρόν εις τον Ιερόν Ναόν της Αγίας Ειρήνης, εις τον ιερέα Βασίλειον Χούπην. Είμαι ο γιος του και εκτελούμαι σήμερον 8-9-44 από τους Γερμανούς» Και στους γονείς του: « Πατέρα, μανούλα, Κούλα. Να με συγχωρήσετε για την πίκρα που θα σας ποτίσω. Θέλω να ζήσετε για να εκδικηθείτε το θάνατό μου. Θάρρος, συγγνώμη, σας φιλώ. Ζήτω η πατρίς».
Το σημείωμα βρίσκει ένας μικροπωλητής και φτάνει στα χέρια του παπά-Βασίλη στην Αγία Ειρήνη στην οδό Αιόλου. Την επομένη γίνεται η κηδεία του στο Α’ νεκροταφείο και μετά την απελευθέρωση τελούνται τα Σαράντα στον κατάμεστο ναό όπου μίλησε ο νεαρός διάκος του ναού, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου εθνάρχης Μακάριος…
Εκτέλεση με τον εθνικό ύμνο
Τα τρία καμιόνια, φτάνουν στον τόπο της τραγωδίας στο Δαφνί. Η ώρα είναι 5 και 45΄ όταν κατεβάζουν τους 72 και τους οδηγούν σ΄ ένα τείχος μέσα στα πεύκα. Η διαταγή της εκτέλεσής τους έρχεται από το τέρας των Ες Ες στρατηγό Σιμάνα, παρά τις ικεσίες του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού να μην εκτελεστούν.
Τρία πολυβόλα είναι στημένα απέναντι σε 72 άνδρες και γυναίκες, που δεν λιποψυχούν. Πρώτα παίρνουν θέσεις οι γυναίκες. Η Λέλα Καραγιάννη δίνει το σύνθημα πριν αρχίσει το εφιαλτικό κροτάλισμα των πολυβόλων.
-«Στη στεριά δεν ζει το ψάρι…» Το τραγούδι το σταματά μοιραία ο πολυβολισμός… Νεκρική σιγή! Την σκυτάλη παίρνουν οι άνδρες. Με ψηλά το κεφάλι ψάλλουν τον εθνικό ύμνο. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα δεν θα μείνει κανείς ζωντανός. Το αίμα των 72 ήταν το τελευταίο που έπεσε άδικα, αφού μετά από μια εβδομάδα οι Γερμανοί έφυγαν από την Ελλάδα…
Ο κατάλογος των ηρώων
Από τους 72 εκτελεσθέντες, αναγνωρίστηκαν 49 μέλη αντιστασιακών οργανώσεων όπως «Αλίκη», «Απόλλων», «Όμηρος», «ΕΔΕΣ», «Μίδας». Τα πτώματα των υπολοίπων 23, όλοι άνδρες, δεν αναγνωρίστηκαν:
Γυναίκες (8): Λέλα Καραγιάννη, Μάρτζορη Δημοπούλου, Μανταλένα Χατζοπούλου, Μαρία Μεντζελοπούλου, Βάσω Νικολοπούλου, Σίνα Φραγγέα, Ακριβή Νικολετοπούλου, Άννα Μπάν.
Άνδρες (41): Αγησίλ. Λεοντακιανάκος, Εμμ. Λίτινας Πέτρος Δρακόπουλος, Εμμ. Παρλαμάς, Κων. Φιλιππάκης, Ιω. Θειακάκης, Αλέξ. Ιωαννίδης, Ανδ. Καλύβας, Εμμ. Κουτσογεωργίου, Κων. Καλογερόπουλος, Ανδ. Κορδιάς, Γεώρ. Μπίλης, Θεμ. Παμπούλης, Στυλ. Μπουντουράκης, Αναστ. Σκάλκος, πατήρ-Χρυσόστομος Βασιλείου, Δρόσος Κυριαζής, Ιω. Χούπης, Αριστ. Φαρμακίδης, Δημ. Μάνεσης, Ιω. Σκεντερίδης, Παν. Φλούδας, Στ. Τσιώκος, Κυρ. Λαγόπουλος, Αθ. Σιμωτάς, Δημ. Παπαδάκης, Ιω. Μαρινέρης, Κων. Τριανταφυλλίδης, Δημ. Σούλος, Γεώρ. Τάκης, Ευγ. Συμεωνίδης, Γεώρ. Μίντζιας, Άγγ. Βλασσόπουλος, Αριστ. Σπηλιωτόπουλος, Λέαν. Καβαφάκης, Παν. Κόντης, Γεώρ. Ευσταθίου, Αναστ. Γεωργαλάς, Χρύσ. Σπανός, Κων. Πρεβεδούρος και Βίκτωρ Ντε Κάρλος.
Αιωνία της η μνήμη και η δόξα!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι ξέρουμε ποιοι την εκτέλεσαν, σωστά;
Οι φίλοι και εταίροι μας οι Γερμανοί.
Έτσι για να μην ξεχνιόμαστε...