Π. Μπενέας στο I am Athens: Η ποίηση είναι η πρώτη influencer!!!

Αναδημοσιεύουμε από το I am Athens την επίκαιρη συνέντευξη του Παναγιώτη Μπενέα στην Κωνσταντίνα Τσιακαλάκη!

Π. Μπενέας: “Η ποίηση είναι η πρώτη influencer”

Με το βλέμμα μας στραμμένο στην Κυριακή, όταν το ημερολόγιο δείξει 21/3 και μπορέσουμε και επίσημα να γιορτάσουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, είχαμε τη χαρά να συζητήσουμε με τον ποιητή και νομικό Παναγιώτη Μπενέα για ποίηση, κοινωνία και εν γένει ζωή.

1. Για αρχή λοιπόν, θα ήθελα να μας παρουσιάσεις τον Παναγιώτη με πέντε λέξεις.

Ένα κακέκτυπο των προσδοκιών του. Ήταν πέντε οι λέξεις αυτές ή θα με ξεφωνήσει ένα ακόμη όριο που το υπερέβην; Ελπίζω να μέτρησε τα λόγια της καλά τούτη τη φορά η υπεκφυγή μου.

2. Πώς θα χαρακτήριζες την ποιητική σου;

Ε, όχι και ποιητική το περιστασιακό σεργιάνι μου σε δύο τρεις κακόφημες επαναλήψεις. «Όπα στάσου τι μ’ έφερες εδώ / απ’ τα τριβόλια δαύτα έχω ξανατρυπηθεί / κι έχω μυρίσει κι άλλοτε τα γιασεμάκια τούτα», διαμαρτυρόμουν κάποτε στον αδιέξοδο εαυτό μου. Εν πάση περιπτώσει, είτε ήθελε κριθεί πως πλοηγώ στεντόρεια ποιήματα είτε πως, «σκυφτός σ’ ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς», απλώς εκδίδω πιστοποιητικά περί απραγματοποιήτου στην φυγή, χαρακτηριστικό είναι πως κυματίζει πάντοτε στο άρμπουρο των στίχων μου ελληνική η γλώσσα. 

3. Θα ήθελα να μας κάνεις έναν απολογισμό της έκδοσης των «Ιαματικών Πληγών». Τι κέρδισες, αν έχασες κάτι κι αν αξίζει τελικά να βγάλουν κι άλλοι τα γραπτά που έχουν δέσμια στο συρτάρι.

Προϋπόθεση για να προβώ σε έναν τέτοιον απολογισμό είναι να μιλήσω πρώτα μ’ όσους πόνους εμπιστεύτηκαν σ’ αυτές την θεραπεία τους. Αλήθεια, ανακουφίστηκε κανείς ή πέσαν όλοι θύματα ενός κομπογιαννίτη τίτλου; Αλλά ας μην προσποιούμαι πως δεν κατανόησα την ερώτηση που μου έθεσες. Το γεγονός πως το βιβλίο αυτό υπήρξε εισιτήριό μου όχι μοναχά για την βιβλιοθήκη μα και για την καρδιά ορισμένων ανθρώπων ήταν και εξακολουθεί να είναι για μένα ένα ανέλπιστο κέρδος. Σε όσους τώρα έχουν δέσμια γραπτά –είτε στο παραδοσιακό είτε στο ηλεκτρονικό συρτάρι τους– συστήνω να τ’ αφήσουν εκεί για καιρό να εκτίσουν ολόκληρη την έπαρσή τους και, αφού συμβεί αυτό, θα είναι πια σε θέση κρίνουν οι ίδιοι εάν είναι γραφτό τους ή όχι να απελευθερωθούν.    

       Όσο μια βόλτα   

Πόσοι δρόμοι που δεν θα τους περπατήσουμε μαζί.

Θησείο.

Αγώνες προς λύπην μου διοργανώνει ο παραλογισμός;

Και δε μου λες

από πότε θεωρείται άθλημα το να σε ψάχνω

και πολυθρύλητος εγώ πρωταθλητής;

Στην Ασωμάτων

τελετή αφής αγίας μνήμης.

Στο Σώμα

τελετή μνήμης της αφής.

Ένα κερί που άναψα για όσα έσβησαν.

Πριν το Γκάζι

στέψη της ανυπαρξίας σου νικήτριας.

Λύπη χρυσή κατόρθωσα

που δεν σε βρήκα.

Άλλοτε τα χέρια σου μετάλλιο τριγύρω

στον λαιμό μου τώρα τριγύρω

τάφοι.

Πόσο εγγύς του Θησείου ο Κεραμεικός.

Πόσο λίγο διαρκείς εν τέλει, αυταπάτη.

4. Πόσο δύσκολο είναι για έναν νέο ποιητή να φτάσει τελικά στην έκδοση; Κάμφθηκε ποτέ η πίστη σου στο έργο σου;

Όταν η έκδοση αποτελεί φυσική εξέλιξη της δημιουργικής διαδικασίας, όταν δηλαδή σημαίνει την επιθυμία του δημιουργού να μοιραστεί, να θέσει επιτέλους στην υπηρεσία της ανάγνωσης, όσα μέχρι πρότινος νεμόταν η απόκρυψή τους, η προσμονή του ξεπαστρεύει δίχως την δαπάνη τόνων αντοχής τα ζιζάνια της δυσκολίας που ευδοκιμούν στην έκθεση. Όταν, όμως, είναι, προϊόν εκβιασμού η έκδοση, όταν καθίσταται, ούτως ειπείν, ο δημιουργός θύμα του έργου του, τότε υποφέρει πολύ. Αυτό είναι το τίμημα της υποτιθέμενης απαλλαγής του από την ευθύνη της πράξεώς του. Πλανώμεθα συχνά πως είναι περισσότερο συμφέρον κάτι να σου επιβάλλεται παρά να το επιλέγεις… Με ρώτησες, όμως, και για την πίστη σε αυτά που γράφω. Εφοδιάζω τακτικά με λεβάντα τα συρτάρια μου, σκόρος ανίκητος όμως η αμφιβολία.                     

5. Θεωρείς τα social media και τη ραγδαία τους ανάπτυξη βοηθητικά ή ανασταλτικά για την ποίηση;

Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η ποίηση, άλλωστε, είναι η πρώτη influencer που ανέκαθεν, ήτοι πολύ προ της εφευρέσεως του διαδικτύου, εμπνέει στους ψυχισμούς που την ακολουθούν τον αυθεντικό τρόπο να αισθάνονται. Περιττεύει δε να διευκρινίσω πως το ίδιο ισχύει και για όλες τις άλλες τέχνες. Αν και εδώ που τα λέμε ποίηση είναι κι αυτές που λοξοδρόμησε.  

6. Έχουμε φτάσει στην εποχή που είναι ντεμοντέ η λογοτεχνία;

Αρνούμαι να πιστέψω πως όλοι εκείνοι οι συνεπιβάτες μου καθημερινά στο μετρό που επιμένουνε να κουβαλούν, μέσα σε όλα τ’ άλλα, και κάποιο βιβλίο μαζί τους, παρά τα ξεθεωτικά βάρη της εποχής, κινούνται εκτός αυτής.   

7. Είναι η γραφή και η ανάγνωση μοιραία αμφίδρομες;

Το δικαιότερο αλισβερίσι από καταβολής φιλοδοξίας.  

8. Ζητώ από τον αναγνώστη Παναγιώτη ένα πεζό και μία ποιητική συλλογή για να εγκαινιάσω τη νέα μου βιβλιοθήκη. Ποια θα μου χάριζε;

Κάθε ποιητική συλλογή δεν είναι, αν το καλοσκεφτείς, παρά αντίγραφο του ποινικού μητρώου του δημιουργού της· δύναται κανείς εκεί να εντοπίσει όλες τις απόπειρες αθανασίας που αυτός έχει διαπράξει. Θα πρόκρινα λοιπόν εκείνες του Τίτου Πατρικίου υπό τον τίτλο «Σε βρίσκει η ποίηση», τις οποίες άξια υποθάλπουν οι Εκδόσεις Κίχλη. Και βέβαια το «Μπλε υγρό» της Βίβιαν Στεργίου, που χρωματίζει τόσο εμπνευσμένα τον καμβά των Εκδόσεων Πόλις, από ευσεβή πόθο μου να μοιάσω λίγο στον άνθρωπο που μου το δώρισε κάποτε.    

9. Εστιάζοντας το φακό μας στη γενικότερη κατάσταση της κοινωνίας, τελικά ποιος φταίει που «αναχωρούν με σποδό εξπρές τα όνειρα»;

Ενδεχομένως να ευθύνεται η ίδια η πύρινη φύση των ονείρων. Ίσως να ‘ναι αυτή που τους υποδεικνύει τον υπερήφανο δρόμο της αυτοκαταστροφής, για να τα προστατεύσει από το σκουληκιασμένο τέλος που θα επεφύλασσε σ’ αυτά τυχόν ενσάρκωσή τους – αχ, με πόση ευγλωττία εξέφρασε ο Άθως Δημουλάς πως «Θέλουμε τ’ όνειρο, κι εκπληρωμένο, να μένει όνειρο». Όσο ύποπτη όμως κι αν μου φαίνεται η φάτσα αυτής της εικασίας μου, επ’ ουδενί προκύπτουν αποχρώσες ενδείξεις ενοχής της κι έτσι από την λυρική ταβέρνα του Βάρναλη αναθρώσκει επίκαιρο ακόμη ένα «Ποιος φταίει; ποιος φταίει; / Κανένα στόμα / δεν το ‘βρε και δεν το ‘πε ακόμα».

10. Βρίσκεται τίποτα αυτήν την περίοδο στο ποιητικό σου ζυμωτήριο;  

Αναπόδραστα ανέστειλε κι αυτό την μικρομεσαία δραστηριότητά του. Πώς θα ήταν ποτέ δυνατό να επιμένω να στοιβάζω τόσες λέξεις, που ποιος γνωρίζει άραγε με πόσες ομιλίες θα ‘χουνε πιο πριν συγχρωτιστεί, στα τόσο λίγα πάντα τετραγωνικά εμπνεύσεώς μου; Και δίχως την μαγιά με την οποίαν είχε συνηθίσει, άλλωστε, να προμηθεύει η καθημερινότης το λιχούδικο παράπονό μας, τι λογής ποιήματα να ζυμώσει κανείς; Οφείλω, βέβαια, να παραδεχτώ πως πού και πού τρέμω μην τυχόν και όλη αυτή η παρατεταμένη αναστολή δεν είναι στην πραγματικότητα παρά μία πολύ καλά καμουφλαρισμένη διακοπή. Συνήθως, όμως, αισιοδοξώ. Τι κι αν καγχάζει η διάψευση; Εξαγγέλλει οργιώδη επιδόματα ορμής η αποστέρηση.   

Βρείτε τον Παναγιώτη Μπενέα στο instagram (@panagiotisbeneas) και στο fb page του (https://www.facebook.com/PanagiotisBen/)

Konstantina Tsiakalaki