Στην Ελευσίνα τότε και σήμερα!!!

Ήξερες πως λίγο έξω από την Ελευσίνα υπάρχει ένα ναυάγιο; Είναι το κουφάρι του μισοβυθισμένου Mediterranean Sky, ένα πλοίο που πριν από αρκετές δεκαετίες ταξίδευε μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας, έως ότου παροπλίστηκε γύρω στο 1990. Το 1996 ρυμουλκήθηκε από την Πάτρα στην Ελευσίνα, όμως η μοίρα του (και μια θεομηνία) το έφεραν 6 χλμ. έξω από την Ελευσίνα, λίγο μετά τα ναυπηγεία, όπου και βρίσκεται έκτοτε. Το ναυάγιο φαίνεται πεντακάθαρα από την παλαιά Εθνική Οδό Αθηνών - Κορίνθου.

Ο Στρατής Ανδρεάδης ήταν Έλληνας εφοπλιστής, τραπεζίτης και επιχειρηματίας, από τους ισχυρότερους οικονομικούς παράγοντες του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, απασχολώντας δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους. Το 1962 ο Ανδρεάδης ίδρυσε τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, τα οποία γνώρισαν σημαντική ανάπτυξη στην πορεία επιτυγχάνοντας τελικά την ναυπήγηση ποντοπόρων πλοίων στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Τον Δεκέμβριο του 1975, ολόκληρη η επιχειρηματική αυτοκρατορία του Στρατή Ανδρεάδη, πλην της ναυτιλίας, «κυριεύθηκε εξ εφόδου εν μια νυκτί από την κυβέρνηση». Ο Ανδρεάδης κηρύχθηκε έκπτωτος από τη διοίκηση της Εμπορικής και της Ιονικής-Λαϊκής, από τις οποίες εξαρτιόνταν μετοχικά όλες οι άλλες τράπεζες, βιομηχανίες και επιχειρήσεις του Ομίλου και η κυβέρνηση διόρισε επιτρόπους τους διευθυντές της Τράπεζας της Ελλάδος. Πολλοί δημοσιογράφοι στιγμάτισαν την ενέργεια αυτή ως παράνομη δήμευση της περιουσίας του Ανδρεάδη. Η επίθεση στον Ανδρεάδη προκάλεσε δυσφήμηση της χώρας στο εξωτερικό, δυσπιστία των Ελλήνων επιχειρηματιών προς τον Καραμανλή, τον οποίον άρχισαν να κατηγορούν για «σοσιαλμανία» και άπνοια ιδιωτικών επενδύσεων. Ο Στρατής Ανδρεάδης σε συνέντευξή του το 1985 είπε ότι «Η ενέργεια που έγινε το 1975 είχε κίνητρα προσωπικά. Ας μου επιτραπεί να πω κίνητρα ταπεινά των τότε κυβερνώντων»

Το μακρινό 1934 ιδρύθηκε το «Τεχνικό Γραφείο Δημητρίου Σκαλιστήρη» που το διεύθυνε σαν ατομική του επιχείρηση ο Δημήτριος Σκαλιστήρης και άρχισε να ασχολείται με μεταλλευτικές έρευνες στην περιοχή της Ελευσίνας, όπου ανακάλυψε τα εκεί βωξιτικά κοιτάσματα. Από τότε γεννήθηκε το συγκρότημα Σκαλιστήρη με τις διάφορες μετέπειτα επιχειρήσεις του. Ο Δημήτρης Σκαλιστήρης είχε σπουδάσει στη Γαλλία, εργάστηκε αρχικά στην A.E.G. στη Γερμανία και εκεί είδε ότι έχανε ευκαιρίες γιατί ήταν Έλληνας και έτσι την εγκατέλειψε και επέστρεψε στην Αθήνα. Εντόπισε τα κοιτάσματα στην Ελευσίνα και άρχισε να τα εκμεταλλεύεται, ενώ παράλληλα εκμεταλλευόταν μεταλλεία στην Κύμη. Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος έβαλε φρένο στα σχέδιά του, όμως στην ανασυγκρότηση των μεταλλείων βοήθησαν οι παροχές της αμερικανικής βοήθειας (A.M.A.G.), το σχέδιο Marshall και η UNRRA. Το 1951 ιδρύθηκε από το Συγκρότημα Σκαλιστήρη η «Α.Ε. Μεταλλεία Βωξίτου Ελευσίνος». Το 1967 φεύγει από τη ζωή ο Δημήτρης Σκαλιστήρης και τη θέση του παίρνει ο γιος του Μιχάλης. Ο Μιχάλης Σκαλιστήρης είχε σπουδάσει στο Πολυτεχνείο και βρισκόταν ήδη στην εταιρεία από το 1954 έχοντας ξεκινήσει από χαμηλά, από το λογιστήριο. Το 1971 η εταιρία αυτή μετονομάζεται σε «Α.Ε. Μεταλλεία Βωξίτου Ελευσίνος - Μεταλλευτικαί, Βιομηχανικαί και Ναυτιλιακαί Εργασίαι», που ασχολείται με τα μεταλλεύματα βωξίτη και μαγγανίου. Πρόκειται για τη FI.Μ.Ι.S.CO. - FInancial Mining Industrial Shipping COrporation. Η «βιομηχανία Σκαλιστήρη» καλπάζει εκείνα τα χρόνια. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην Ελλάδα με 5.000 εργαζόμενους και ταυτόχρονα ήταν άκρως εξαγωγική με μεταλλεία κυρίως στη βόρεια Εύβοια, στην ευρύτερη περιοχή του Μαντουδίου. Η βιομηχανία Σκαλιστήρη κρατικοποιείται και μπαίνει στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων το 1983. Αυτή η απόφαση ήταν ουσιαστικά και η αρχή του τέλους για τη βιομηχανία. Τα πειράματα ιδιοκτησιακού καθεστώτος, διοίκησης και οργάνωσης την οδηγούν τελικά σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης το 1992.

Κι αν το ναυάγιο, τα ναυπηγεία και τα ορυχεία έρχονται από το παρελθόν, υπάρχει μια εικόνα της Ελευσίνας που ανήκει μεν στο παρόν, ενίοτε μοιάζει όμως βγαλμένη κατευθείαν από το... μέλλον! Είναι η εικόνα των διυλιστηρίων, με τα εκατοντάδες φώτα τους που καθώς «συνεργάζονται» με τα χρώματα του σούρουπου αναγκάζουν όλους τους οδηγούς που περνούν βιαστικοί από τη νέα Εθνική, να στρέψουν για ελάχιστα κλάσματα του δευτερολέπτου το βλέμμα τους προς τα διυλιστήρια, όταν βρεθούν στο ύψος των εγκαταστάσεων. Με τα εκατοντάδες λευκά φώτα, τη φλόγα των διυλιστηρίων και το ροζ/μπλε του ουρανού, η εικόνα σαν να φέρνει στον νου σκηνικό από το... Blade Runner!

Ο Γιάννης Λάτσης γεννήθηκε στο Κατάκολο Ηλείας το 1910. Ξεκίνησε από μικρός τη ναυτιλιακή καριέρα του. Συνεργάστηκε με τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας για την μεταφορά πετρελαίου. Χαρακτηριστικό είναι ότι για το χτίσιμο της περιουσίας του στηρίχτηκε πολύ στους ισχυρούς φίλους του με τους οποίους είχε συνάψει φιλική σχέση. Το 1969 ίδρυσε την Πετρόλα Ελλάς ενώ το 1972 αγόρασε έκταση 1.770 στρεμμάτων στην Ελευσίνα για να κατασκευάσει διυλιστήρια. Πολλά ήταν αυτά που ήθελε να κάνει γι αυτή την πόλη αλλά έπεσε σε αρνητές…