Η Παναγία η Γιάτρισσα στην Πηγή της Μάνης!!!

Κατά την προηγούμενη επίσκεψή μας στην Πλάτσα μια ξαφνική μπόρα δεν μας επέτρεψε να ολοκληρώσουμε τη φωτογράφιση και παρουσίαση όσων είχαμε αρχικά σχεδιάσει. Έτσι, είχαμε αφήσει για το μέλλον την παλιά εκκλησία της Παναγίας της Γιάτρισσας στην Πηγή. Στην πρόσφατη εξόρμησή μας στα χωριά της Μάνης και παρά τον δυνατό παγωμένο αέρα και τη δύσκολη πρόσβαση, φωτογραφίσαμε και σας παρουσιάζουμε τον παλαιό ναό, που ανεγέρθη μάλλον στα τέλη του 16ου αιώνα σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται εντός.
Ο μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός (10,5 x 3,32 μ.), αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου, είναι ιδιοκτησία της οικογένειας Σκορδέα. Πάνω από τη δυτική πόρτα ανοίγεται κόγχη του επώνυμου αγίου και στην κορυφή της δυτικής όψης υψώνεται δίλοβο τοξωτό κωδωνοστάσιο. Στις πλάκες του δαπέδου έχουν χαραχτεί πυροστρόβιλοι και στο κέντρο σώζεται γλυπτό κόσμημα με το ίδιο θέμα, που περιβάλλεται από πλοχμούς και ταινία με ένθετα βότσαλα. Η γραπτή διακόσμηση του ναού διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Το τεταρτοσφαίριο της αψίδας στολίζει η Παναγία δεόμενη με τον Χριστό μπροστά στο στήθος που ευλογεί με τα δύο χέρια. 

Η Πηγή (Λοσνά) είναι εύδμητο χωριό σε κατάφυτη περιοχή με νερά και πλατάνια και υπέροχη θέα προς τον Άγιο Νικόλαο (Σελίνιτσα) και τις ευρύτερες ακτές.

Eίναι συνοικισμός της Πλάτσας που ανήκει στο Δήμο Δυτικής Μάνης. Διανύοντας από την Καλαμάτα 54 χιλιόμετρα δρόμου που περνά μέσα από μαγευτική φύση, ωραία χωριά, ιστορικούς και αρχαιολογικούς τόπους, φτάνεις στην πανέμορφη και καταπράσινη Πηγή, που είναι κτισμένη στην κορυφή ενός λόφου και σε υψόμετρο 250 περίπου μέτρων.

Όταν τη βλέπεις από μακριά νομίζεις πως τα δέντρα την αγκαλιάζουν με μητρική απαλότητα. Η υπέροχη θέα την καταξιώνει σε προνομιούχο θέση, έναντι πολλών άλλων χωριών, αφού από οποιοδήποτε σχεδόν σημείο αντικρίζεις τον επιβλητικό Ταΰγετο, το Μεσσηνιακό κόλπο και το καταγάλανο Ιόνιο Πέλαγος με τα ειδυλλιακά ηλιοβασιλέματα.

Ο συνοικισμός "Λοσνά" το πιθανότερο πρωτοδημιουργήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, καθώς μαρτυρούν οι παλαιότερες χρονολογίες 1605 και 1693, που βρέθηκαν χαραγμένες σε σπίτι και παρεκκλήσι. Πήρε το όνομα "Λοσνά" από ομώνυμο σλαβικό τοπωνύμιο, που στα ελληνικά θα πει Αμπελάκια ή Πηγή. Μετονομάστηκε σε "Πηγή" Φ.Ε.Κ. 125/1956 από την πηγή που υπάρχει στην πλατεία του χωριού.

Τα σλαβικά τοπωνύμια, που είναι πολλά στην περιοχή, δόθηκαν από σλαβικά φύλα όταν τον 9ο μ.Χ. αιώνα εγκαταστάθηκαν στον Άνω Ταΰγετο οι Μηλιγγοί στη δυτική πλευρά στην οποία βρίσκεται και η Πηγή (Λοσνά) και οι Εζερίτες στην ανατολική. Μέχρι τη φυλετική τους αφομοίωση (14ος αι.) ζούσαν μαζί με τους ντόπιους σε αμφίμεικτους οικισμούς.

Οι κάτοικοι του χωριού κυρίως γεωργοκτηνοτρόφοι με λιγοστά εισοδήματα, 315 στις αρχές του 20ου αιώνα, σταδιακά το εγκαταλείπουν κι αναζητούν καλύτερη ζωή στην ενδοχώρα και το εξωτερικό. Οι 315 κάτοικοι, μειώνονται το 1920 σε 226, το 1928 σε 189, το 1940 σε 177, το 1951 σε 119 και τη δεκαετία του 1960 περίπου σε 30, ενώ σήμερα έχει περίπου 70 μόνιμους κατοίκους. Ο πληθυσμός βέβαια του οικισμού αυξάνει στο λιομάζωμα, το Πάσχα και κυρίως το καλοκαίρι.

Έλληνες, Αυστριακοί, Γερμανοί, Άγγλοι κ.ά. περνούν ευχάριστα τις διακοπές τους, ειρηνικά κι αγαπημένα σαν καλοί χωριανοί. Από τα 86 σπιτάκια της Πηγής -ανάμεσά τους και 5 πυργόσπιτα, μακρόστενα, λιθόκτιστα ορθογώνια κτήρια με δίχωρο ανώι για τους ανθρώπους και με κατώι για τα ζώα και τις ζωοτροφές- αναπαλαιώθηκαν και μετασκευάστηκαν για να ικανοποιούν τις σύγχρονες ανάγκες τα 51, τα 9 είναι νεόκτιστα και τα 26 παραμένουν ακατάλληλα για κατοίκηση.

Ένας χείμαρρος κόβει το χωριό σε δύο συνοικίες (μαχαλάδες), τη Λοσνά που όπως γράψαμε πιο πάνω στα ελληνικά θα πει Αμπελάκια και τη Σελίστια (πάνω και κάτω) που θα πει χωριουδάκι.

Στη νότια όχθη του χειμάρρου βρίσκεται η κεντρική πλατεία, που τη στολίζουν και την κάνουν μαγευτική τα πλατάνια και τ' άλλα δέντρα και φυτά, η Εκκλησία, η πηγή και το παραδοσιακό καφενείο - ταβερνάκι. Η Εκκλησία χτισμένη το 1897 πάνω σε ομώνυμη μικρότερη εκκλησούλα, εξαιρετικά ωραία και επιβλητική με αξιόλογο μαρμάρινο δάπεδο, είναι αφιερωμένη στην "Κοίμηση της Θεοτόκου" κι είναι η Πολιούχος του χωριού, που μαζί με τα 13 παρεκκλήσια - εξωκλήσια διατηρούν ζωηρό το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών.

Η πηγή, που επί χρόνια ύδρευε το χωριό και ξεδιψούσε τους ντόπιους και τους περαστικούς με το γάργαρο και δροσερό νεράκι της, πολύβουη στο παρελθόν τώρα σωπαίνει, αφού το κάθε σπίτι έχει τη βρύση του, κι αναπολεί τις επισκέψεις που δεχόταν και τις κουβεντούλες που άκουγε. Περασμένα μεγαλεία, που λέει κι ο Ποιητής...

Η άρδευση, το πότισμα των ζώων και των κήπων γίνονταν από το Πάνω Πηγάδι, τα Στάρδελα και τα Σκαρδιάνικα, δεξαμενές που γέμιζαν από μικροπηγές. Είναι έργα - μνημεία, που μαζί με το Κοιμητήριο, τα εναπομείναντα καλντερίμια και τα παρεκκλήσια - εξωκκλήσια χρήζουν σεβασμού και συντήρησης.