Η Μονή Βελανιδιάς στην Καλαμάτα από την κλειδαρότρυπα!!!

Σήμερα επισκεφθήκαμε μεταξύ άλλων και την Μονή Βελανιδιάς λίγο έξω από την Καλαμάτα, πάνω από τον υπό κατασκευή περιφερειακό της πόλης. Όσοι επιθυμούν να επισκεφθούν το Μοναστήρι στρίβουν αριστερά λίγο μετά το ΚΤΕΛ και ακολουθούν τον ασφάλτινο δρόμο χωρίς να αλλάξουν πορεία. Φτάνοντας σήμερα κατά τις 11 το πρωί μας περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη. Το μοναστήρι ήταν κλειστό και απ’ ότι διαπιστώσαμε γίνονται σημαντικά έργα αναστήλωσης. Στην πόλη που διεκδικεί με αξιώσεις σε λίγους μήνες να είναι Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, κατά την ταπεινή μας άποψη έπρεπε να είχε βρεθεί ο τρόπος τέτοια Μνημεία να είναι ανοικτά με όποιο κόστος, έστω και υπό αυστηρά επιτήρηση. Δεν γνωρίζω εάν και πότε θα μου δοθεί η ευκαιρία να ανέβω πάλι εκεί πάνω και ευτυχώς που αυτή τη φορά δεν είχα μαζί μου και ανθρώπους που συνήθως ξεναγώ στις ομορφιές της ιδιαίτερης πατρίδας, γιατί έχω και άλλη τέτοια τραυματική εμπειρία όταν πριν από χρόνια ντάλα μεσημέρι μέσα στο κατακαλόκαιρο βρήκαμε τις πόρτες κλειστές στο Κάστρο της Πύλου… Ας είναι… Απολαύστε τις σημερινές φωτογραφίες εξωτερικά του μοναστηριού, αλλά και από την κλειδαρότρυπα!!!

Η Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Βελανιδιάς χτισμένη σε υψόμετρο 400 μέτρων περίπου, βρίσκεται 6 χιλιόμετρα βόρεια της Καλαμάτας, με την οποία συνδέεται με ασφαλτοστρωμένο αυτοκινητόδρομο. Από εκεί συνεχίζεται βόρειο-ανατολικά το παλιό πλακόστρωτο γραφικό καλντερίμι, του παλαιού δρόμου Καλαμάτας - Αλαγονίας (προς τα χωριά Αρτεμησία, Πηγές, Αλαγονία και Νέδουσα), το οποίο κινείται δυτικά του Νέδοντα (απέναντι από τους πέντε δρόμους παράλληλα με την αμαξωτή οδό Καλαμάτας - Σπάρτης).

Η ιερά μονή Βελανιδιάς αποτελεί το σημείο έναρξης ή λήξης του οδοιπορικού που διοργανώνουν διάφοροι πολιτιστικοί και ορειβατικοί σύλλογοι.

Σύμφωνα με την ημερομηνία που αναγράφεται στο υπέρθυρο, ιδρύθηκε το 1679, ενώ η ονομασία της οφείλεται σε αιωνόβια βελανιδιά που υπήρχε στον περίβολό της.

Η Μονή διαδραμάτισε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στα χρόνια της Επανάστασης. Υπήρξε κρησφύγετο και ορμητήριο πολλών σημαντικών αγωνιστών, όπως ο πρωτεργάτης του Αγώνα του 1821 Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος Φλέσσας ή Παπαφλέσσας, ο οποίος μόνασε εδώ, ο Νεδουσαίος Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς ή Τουρκοφάγος, ο Γέρος του Μοριά Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Αναγνωσταράς, οι οποίοι τη χρησιμοποιούσαν και ως τόπο συνάντησης για θέματα που αφορούσαν τον Αγώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι από τη Μονή αυτή ξεκίνησε ένα πλήθος οπλαρχηγών και άλλων επαναστατημένων, στις 23 Μαρτίου 1821, με σκοπό να ελευθερώσουν την Καλαμάτα, κάτι που κατόρθωσαν αναίμακτα.

Δυστυχώς, ούτε η Μονή Βελανιδιάς δεν γλίτωσε από την καταστροφική μανία του Ιμπραήμ, ο οποίος την ισοπέδωσε το 1825. Η Μονή είχε επίσης να αντιμετωπίσει και τον καταστροφικό σεισμό του 1986, ο οποίος μάλιστα στοίχισε τη ζωή δύο μοναχών. Η Μονή με πολλούς κόπους επισκευάστηκε, και σήμερα λειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι.

Πληροφορίες για τη Μονή Βελανιδιάς μας δίνει το πατριαρχικό σιγίλιο του 1727, σύμφωνα με το οποίο πρόκειται για «ιερόν και σεβάσμιον μοναστήριον πατριαρχικόν Σταυροπηγιακόν, εις όνομα σεμνυνόμενον της υπεραγίας ημών Θεοτόκου της κυρίας Χρυσοπηγής κατά την τοποθεσίαν Βελανιδείαν». Το καθολικό της Μονής χτίστηκε το 1679, όπως αναγράφει επιγραφή στο υπέρθυρο, και τιμάται στο όνομα της Ζωοδόχου Πηγής. Το προσωνύμιο «Βελανιδιά» της αποδόθηκε εξαιτίας μίας αιωνόβιας δρυός, η οποία ξεριζώθηκε από το μεγάλο σεισμό του 1884.

Η Μονή Βελανιδιάς έχει πλούσια ιστορία και συνδέεται με ενδιαφέροντα γεγονότα, κυρίως κατά τα προεπαναστατικά και επαναστατικά χρόνια. Εδώ κατέφυγαν πολλοί αγωνιστές για να σωθούν ή να ανασυγκροτήσουν τις δυνάμεις τους, κλέφτες κι αρματολοί τη μετέτρεψαν σε ορμητήριό τους, ενώ σημαντικοί οπλαρχηγοί όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και ο Νικηταράς έκαναν τακτικά τις συσκέψεις τους εδώ, για θέματα του Αγώνα. Η Μονή αυτή συνέβαλε επίσης στην απελευθέρωση της Καλαμάτας, της πρώτης ελληνικής πόλης που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό: Στις 23 Μαρτίου του 1821, αγωνιστές και οπλαρχηγοί ξεκίνησαν από τη Μονή Βελανιδιάς και κατόρθωσαν να απελευθερώσουν την πόλη χωρίς να γίνει μάχη. Το μοναστήρι αυτό είχε ενεργό ρόλο και κατά τη γερμανική κατοχή, όταν αποτέλεσε καταφύγιο του ΕΛΑΣ και των επαναστατικών ομάδων του Ταϋγέτου: αποτέλεσμα αυτού ήταν οι Γερμανοί να το βομβαρδίσουν και να το καταστρέψουν ολοσχερώς το 1943.

Το μοναστήρι ξεκίνησε να λειτουργεί ως ανδρικό, από το 1966 όμως λειτουργεί ως γυναικεία μονή. Στη διάρκεια της ύπαρξής του υπέστη καταστροφές σε διάφορες φάσεις, όπως το 1825, από τον Ιμπραήμ, το 1943 από τους Γερμανούς, όπως είδαμε, και σε νεώτερους χρόνους, το 1986 με το μεγάλο σεισμό της Καλαμάτας, οπότε χρειάστηκε ριζική ανοικοδόμηση. Γιορτάζει κάθε χρόνο την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα, ενώ στις 23 Μαρτίου, ημέρα της επετείου της απελευθέρωσης της Καλαμάτας, από εδώ ξεκινάει η ιερή φλόγα, που καταλήγει στην πλατεία 23ης Μαρτίου, όπου την υποδέχονται πανηγυρικά.

Η Μονή Βελανιδιάς έχει αρκετά Μετόχια και παρεκκλήσια μεταξύ των οποίων ο Ναός του Αγίου Φανουρίου βόρεια της Καλαμάτας στον δρόμο προς τη Βελανιδιά και ο Ναός του Αγίου Παντελεήμονος πλησίον της Μονής, όπως θα δείτε και στις φωτογραφίες που ακολουθούν.

Περισσότερες φωτογραφίες εδώ!