Βυζαντινά Μνημεία στον Άγιο Ανδρέα Λογγά Μεσσηνίας!!!

Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Ανδρέα Λογγάς βρίσκεται στην παραλία του οικισμού Λογγά, στην οποία έχει δώσει και το όνομά του.

Στην αρχική του φάση, που ανάγεται στην πρώιμη μεσοβυζαντινή περίοδο (9ος-10ος αι.), ο Άγιος Ανδρέας Λογγάς ανήκε στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής. Λίγο αργότερα, κατά τον 10ο – 11ο αι., μετασκευάστηκε σε τρουλαίο ναό, από τους μεγαλύτερους στην Πελοπόννησο.

Στην πιο πρόσφατη ιστορία του, το μνημείο έχει υποστεί πολλές αυθαίρετες εργασίες που αλλοίωσαν την εσωτερική και εξωτερική του μορφή.

Ο ναός του Αγίου Ανδρέα Λογγάς βρίσκεται κοντά στο Ιερό του Απόλλωνος Κορύθου, όπου η παλαιότερη έρευνα έδειξε την ύπαρξη παλαιοχριστιανικής βασιλικής.

Κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο πιθανολογείται η ύπαρξη οργανωμένου οικισμού στο σημερινό χωριό Λογγά, στους πρόποδες του όρους Λυκόδημος. Την άποψη αυτή ενισχύει, εκτός από τον Άγιο Ανδρέα Λογγάς και η παρουσία ενός ναού της ίδιας περιόδου, αφιερωμένου στον Άγιο Αντώνιο, λίγο έξω από το χωριό.

Στο επίνειο της Λογγάς στη Μεσσηνία, τον Άγιο Ανδρέα, έχουν ανασκαφεί κτήρια από διαδοχικές οικοδομικές φάσεις, που χρονολογούνται από τους γεωμετρικούς έως τους ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους. Κατά κοινή ομολογία των μελετητών και με βάση επιγραφικές μαρτυρίες, τα ερείπια αυτά ταυτίζονται με το Ιερό του Απόλλωνος Κορύθου ή Κορύνθου. Σύμφωνα με τις παραδόσεις της Αρχαίας Μεσσήνης, ο Απόλλωνας Κορύθου ήταν θεός – θεραπευτής ασθενειών.

Ο περιηγητής Παυσανίας, του οποίου το έργο περιγράφει αναλυτικά και την Αρχαία Μεσσηνία, αναφέρει το Ιερό του Απόλλωνος Κορύθου στα «Μεσσηνιακά». Περιγράφει τον αρχαίο ναό, ενώ μιλά και για ένα «ξόανο» που βρισκόταν εκεί, αφιερωμένο στον θεραπευτή Απόλλωνα Κόρυνθο από τους Αργοναύτες.

Ένα χάλκινο ειδώλιο πολεμιστή που βρέθηκε στο Ιερό του Απόλλωνος Κορύθου χρονολογείται στα 540-520 π.Χ. και είναι από τα αξιολογότερα ευρήματα. Φορά κορινθιακό κράνος, θώρακα, βραχύ χιτώνα και περικνημίδες.

Πάνω στο Ιερό του Απόλλωνος Κορύθου εντοπίστηκε παλαιοχριστιανική βασιλική η οποία αποξηλώθηκε το 1913 για να ερευνηθεί το αρχαίο μνημείο.

Η περιοχή του Αγίου Ανδρέα αποτελεί το επίνειο της Λογγά. Αποτελούσε οικισμό της κοινότητας της Λογγά από το 1908 -οπότε και πρωτοαναγνωρίστηκε ως οικισμός- έως και το 1971, όπου καταργήθηκε ως οικισμός και προσαρτήθηκε στη Λογγά. Το όνομα του πιθανολογείται πως προέρχεται από την ομώνυμη βυζαντινή εκκλησία του χωριού.

Το 1700, σύμφωνα με τους Ενετούς, το χωριό φαίνεται να αριθμεί μόλις 50 κατοίκους. Η περιοχή έχει καθιερωθεί πλέον ως τουριστικός προορισμός κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς διαθέτει όμορφες ακρογιαλιές, υποδομές φιλοξενίας, εστίασης και ψυχαγωγίας καθώς και μία μικρή μαρίνα όπου ελλιμενίζονται μικρά σκάφη. Στον Άγιο Ανδρέα βρίσκονται τα ερείπια του αρχαίου ναού του Απόλλωνα Kορύθου ή Kορύνθου στη θέση του οποίου χτίστηκε η τρίκλιτη παλαιοχριστιανική εκκλησία του Αγίου Ανδρέα. Στις επόμενες δύο φωτογραφίες που ακολουθούν βλέπετε τον επίσης παλαιοχριστιανικό ναό των αγίων Θεοδώρων, απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο.

Η Λογγά αποτελεί τοπική κοινότητα και έδρα της Δημοτικής Ενότητας Αίπειας. Για το όνομα του χωριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές, όπως οι κάτωθι.

Στην αρχαιότητα το όνομα "Λογγά" δεν απαντάται. Στο Μεσαίωνα η λέξη «λογκά» σημαίνει "τόπος οχυρός". Πιθανώς από τη λατινική λέξη "longus"(=μαύρος) επειδή ήταν μακριά από τη θάλασσα ή από τη λέξη "λόγγος" (δάσος, θαμνώδες, πυκνό). Από το όνομα τούρκου διοικητή της περιοχής Longa ή από την αρχαιοελληνική λέξη "λογγάσιον" (=πέτρα χτυπημένη για να δένουν τα πλοία στο λιμάνι).

Σύμφωνα με τον Αυτοκράτορα Ανδρόνικο, η Λογγά μνημονεύεται ήδη στους χρόνους των Σαρακηνών της Κρήτης. Κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας κατελήφθη από τους Ενετούς συνιστώντας συχνά πυκνά τη διαχωριστική γραμμή Φράγκων και Ενετών. Κοντά στο ποτάμι μάλιστα καταμαρτυρείται η ύπαρξη πυργοφυλακίου με λειτουργία αντίστοιχης αυτών των σημερινών διοδίων.

Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας στον πύργο της Λογγάς θέλησαν να οχυρωθούν οι Μανιάτες για να ανακόψουν τον Ιμπραήμ. Στις 21 -22 Φεβρουαρίου 1827 η Λογγά καταστρέφεται τελικά από τον Ιμπραήμ, όταν ο τελευταίος καίει τους ελαιώνες της περιοχής. Κατά την Κρητική επανάσταση εγκαθίστανται στην περιοχή αρκετοί Κρητικοί.

Στον οικισμό της Λογγά προστέθηκαν σταδιακά οι οικισμοί Αραποχώρι (Λινάρδενα) (1940), Άγιος Ανδρέας(1971), Νεραντζιά (Πασαλίνα ως το 1927) και Λαϊνά(1971).

Η οικονομία της κοινότητας στηρίζεται στην αλιεία, τη γεωργία, την κτηνοτροφία αλλά και τον τουρισμό καθώς οι περιοχές του Αγίου Ανδρέα και των Χράνων αποτελούν ένα θαυμάσιο παραθαλάσσιο θέρετρο. Με ορμητήριο το δήμο Αίπειας μπορεί κανείς να μεταβεί στην Κορώνη, τη Μεθώνη, την Πύλο, τον υδροβιότοπο της Γιάλοβας αλλά και στην παραλία του Ρωμανού και της Βοϊδοκοιλιάς.

Στη Λογγά σήμερα διαμένουν 717 κάτοικοι. Από το 2011 η κοινότητα της Λογγά έχει δύο καινούργιους οικισμούς, τον Παλιόκαμπο με 12 κατοίκους και τα Παναμπέλια με 10 κατοίκους.

Αναζητώντας τους αγροτικούς δρόμους που θα μας οδηγούσαν στον Άγιο Αντώνιο συναντήσαμε πολλούς αγρότες να ασχολούνται λόγω εποχής με το λιομάζωμα. Ένας από αυτούς μας ζήτησε να κάνουμε μια μικρή παράκαμψη και να φωτογραφήσουμε ότι απέμεινε από ένα κτίσμα που εθεωρείτο από τους ντόπιους τα Λουτρά του Αλή Πασά. Το κτίσμα αυτό που συναντήσαμε μετά το πέρασμα της ποταμιάς και το βλέπετε στις φωτογραφίες που ακολουθούν, ίσως να ήταν λουτρά, ίσως όμως και να ήταν αυτό που περιγράφεται πιο πάνω: "Κοντά στο ποτάμι μάλιστα καταμαρτυρείται η ύπαρξη πυργοφυλακίου με λειτουργία αντίστοιχης αυτών των σημερινών διοδίων".

Το χωριό Λογγά ανήκει διοικητικά στον Δήμο Μεσσήνης και απέχει 42 χιλιόμετρα από την πόλη της Καλαμάτας.

Η Λογγά έχει καθιερωθεί ως τουριστικός προορισμός καθώς διαθέτει όμορφες ακρογιαλιές με πιο γνωστή την παραλία του Αγίου Ανδρέα. Στον οικισμό θα βρείτε υποδομές φιλοξενίας, εστίασης και ψυχαγωγίας, στοιχεία που επίσης κάνουν τους παραθεριστές της Μεσσηνίας να προτιμούν τη Λογγά ως βάση διαμονής.

Κατά τη μέση Βυζαντινή Περίοδο πιθανολογείται η ύπαρξη ενός οργανωμένου οικισμού στους πρόποδες του όρους Λυκόδημος. Την άποψη αυτή ενισχύει και η παρουσία ενός ναού της ίδιας περιόδου, αφιερωμένου στον Άγιο Αντώνιο, λίγο έξω από τη Λογγά.

Τον ναό του Αγίου Αντωνίου τον βλέπετε στις φωτογραφίες που ακολουθούν ενώ πολλοί μας μίλησαν για το πανηγύρι της ποταμιάς που γίνεται στον περίβολο του Αγίου Αντωνίου.

Και κάτι που δεν μας άρεσε σήμερα...

Οι ακαλαίσθητες προσθήκες στους ιστορικούς ναούς, τα ατάκτως ερριμμένα καλώδια, σωληνώσεις, κλιματιστικά, ηχητικά, πλαστικά τραπεζοκαθίσματα, και άλλα πολλά που δεν δείχνουν σεβασμό στα μνημεία και φανερώνουν την νεοελληνική τσαπατσουλιά μας!!!

   

Περισσότερες φωτογραφίες από τη σημερινή μας εξόρμηση, που ήταν αρκετά περιπετειώδης λόγω της λάσπης και των νεροφαγωμάτων από τις συνεχείς βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών, μπορείτε να δείτε εδώ!