15 χρόνια χωρίς τον Δημήτρη Λιαντίνη!!!

Ο Δημήτρης Λιαντίνης (23 Ιουλίου 1942 - 1998) ήταν Έλληνας πανεπιστημιακός, φιλόσοφος και συγγραφέας. Στο ευρύ κοινό έγινε γνωστός το 1998, οπότε και η υπόθεση της εξαφάνισής του απασχόλησε την κοινή γνώμη. Τελικά η σορός του βρέθηκε το 2005 σε μία σπηλιά κοντά στην κορυφή του Ταϋγέτου.

Η ζωή του

Γεννήθηκε στις 23 Ιουλίου του 1942. Το επώνυμό του ήταν Νικολακάκος, το οποίο άλλαξε για να τιμήσει την ιδιαίτερη πατρίδα του, το χωριό Λιαντίνα της Λακωνίας. Τελείωσε το εξατάξιο γυμνάσιο της Σπάρτης. Το 1966 αποφοίτησε από το Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Από το 1968 μέχρι το 1970 υπηρέτησε ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση στους Μολάους Λακωνίας. Τον Οκτώβριο του 1970 μετέβη στο Μόναχο, όπου παρέμεινε μέχρι το 1972 και σπούδασε τη γερμανική γλώσσα, διδάσκοντας συγχρόνως ως φιλόλογος στο ιδιωτικό ελληνικό σχολείο της Otto Gesellschaft του Μονάχου. Από το 1973 μέχρι το 1975 υπηρέτησε εκ νέου στη Μέση Εκπαίδευση στις Θεσπιές Βοιωτίας. Το 1975 διορίστηκε βοηθός στο Εργαστήριο Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1978 έγινε Διδάκτωρ με βαθμό «άριστα» και θέμα της διδακτορικής διατριβής: «Η παρουσία του ελληνικού πνεύματος στις ελεγείες του Duino του Ράινερ Μαρία Ρίλκε».

Υπήρξε από το 1975 μέχρι το 1998 βοηθός, επιμελητής, λέκτορας, επίκουρος καθηγητής και αναπληρωτής καθηγητής της Φιλοσοφίας της Aγωγής και της Διδακτικής των ελληνικών μαθημάτων στον Τομέα Παιδαγωγικής του Τμήματος Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1978-79 με εκπαιδευτική άδεια παρακολούθησε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης φιλοσοφία και συγχρόνως δίδασκε σε εντεταγμένο ελληνικό σχολείο στο Λουντβισχάφεν. Εκτός του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα δίδαξε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο στη Μετεκπαίδευση των δασκάλων, σε διάφορα ΠΕΚ και στη Σχολή της Αστυνομίας.

Ήταν συγγραφέας εννέα βιβλίων με φιλοσοφικό και παιδαγωγικό περιεχόμενο. Επίσης απέδωσε στην ελληνική το «Ίδε ο Άνθρωπος» του Νίτσε.

Το 1973 παντρεύτηκε την καθηγήτρια Φιλοσοφίας του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νικολίτσα Γεωργοπούλου. Από το γάμο τους απέκτησαν μια κόρη.

Ο θάνατός του

Την 1η Ιουνίου 1998 ο Λιαντίνης εξαφανίστηκε αφήνοντας γράμμα προς την κόρη του, στο οποίο δήλωνε πως είχε αποφασίσει «να αφανισθεί αυτοθέλητα», όπως χαρακτηριστικά έγραφε. Η υπόθεση της εξαφάνισής του απασχόλησε την κοινή γνώμη, λόγω ιδιαίτερης προβολής από τα ΜΜΕ. Τον Ιούλιο του 2005 ο συγγενής του Παναγιώτης Νικολακάκος οδήγησε την κόρη του Λιαντίνη σε μία σπηλιά του Ταϋγέτου, όπου μέσα κείτονταν ο ίδιος. Όπως έγραψε στο τελευταίο γράμμα στην κόρη του, είχε προετοιμάσει αυτή τη στιγμή βήμα-βήμα μια ολόκληρη ζωή.

Μετά την ανεύρεση του σκελετού, έγιναν ιατροδικαστικές εξετάσεις που κατέληξαν με απόλυτη βεβαιότητα ότι ο νεκρός ήταν ο Λιαντίνης. Όμως άφησαν αναπάντητο το πώς πέθανε, δεδομένου ότι δεν ανευρέθη στις τοξικολογικές εξετάσεις κάποια ουσία που να επιφέρει τον θάνατο. Άγνωστη είναι και η ακριβής ημερομηνία του θανάτου.

"Διοτίμα μου, φεύγω αυτοθέλητα. Αφανίζομαι όρθιος, στιβαρός και περήφανος. Ετοίμασα τούτη την ώρα βήμα- βήμα ολόκληρη τη ζωή μου, που υπήρξε πολλά πράγματα, αλλά πάνω από όλα εστάθηκε μια προσεκτική μελέτη θανάτου. Τώρα που ανοίγω τα χέρια μου και μέσα τους συντρίβω τον κόσμο, είμαι κατάφορτος με αισθήματα επιδοκιμασίας και κατάφασης. Πεθαίνω υγιής στο σώμα και στο μυαλό, όσο καθαρό είναι το νωπό χιόνι στα όρη και το επεξεργασμένο γαλάζιο διαμάντι. Να ζήσεις απλά, σεμνόπρεπα, και τίμια, όπως σε δίδαξα. Να θυμάσαι ότι έρχουνται χαλεποί καιροί για τις νέες γενεές. Και είναι άδικο και μεγάλο παράξενο να χαρίζεται τέτοιο το δώρο της ζωής στους ανθρώπους, και οι πλείστοι να ζούνε μέσα στη ζάλη αυτού του αστείου παραλογισμού. Η τελευταία μου πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που ετοιμάζουμε εμείς οι ενήλικοι στις αθώες νέες γενεές που έρχουνται. Ζούμε τη ζωή μας τρώγοντας τις σάρκες τους. Ένα κακό αβυσσαλέο στη φρίκη του. Η λύπη μου γι' αυτό το έγκλημα με σκοτώνει. Να φροντίσεις να κλείσεις με τα χέρια σου τα μάτια της γιαγιάς Πολυτίμης, όταν πεθάνει. Αγάπησα πολλούς ανθρώπους. Αλλά περισσότερο τρεις. Το φίλο μου Αντώνη Δανασσή, τον αδερφοποιτό μου Δημήτρη Τρομπούκη, και τον Παναγιώταρο το συγγενή μου, γιο και πατέρα του Ηρακλή. Κάποια στοιχεία από το αρχείο μου το κρατά ως ιδιοκτησία ο Ηλίας Αναγνώστου. Να αγαπάς τη μανούλα ως την τελευταία της ώρα. Υπήρξε ένας υπέροχος άνθρωπος για μένα, για σένα, και για τους άλλους. Όμως γεννήθηκε με μοίρα. Γιατί της ορίστηκε το σπάνιο, να λάβει σύντροφο στη ζωή της όχι απλά έναν άντρα, αλλά τον ποταμό και τον άνεμο. Το γράμμα του αποχαιρετισμού που της έγραψα το παίρνω μαζί μου. Σας αφήνω εσένα, τη μανούλα και το Διγενή, το σπίτι μου δηλαδή, που του στάθηκα στύλος και στέμμα, Γκέμμα πες, σε υψηλούς βαθμούς ποιότητας και τάξης. Στην μεγαλύτερη δυνατή αρνητική εντροπία. Να σώζετε αυτή τη σωφροσύνη και αυτή την τιμή. Θα δοκιμάσω να πορευτώ τον ακριβό θάνατο του Οιδίποδα. Αν όμως δεν αντέξω να υψωθώ στην ανδρεία που αξιώνει αυτός ο τρόπος, και ευρεθεί ο νεκρός μου σε τόπο όχι ασφαλή, να φροντίσεις με τη μανούλα και το Διγενή, να τον κάψετε σε ένα αποτεφρωτήριο της Ευρώπης. Έζησα έρημος και ισχυρός.

Λιαντίνης.

Τη μέρα που θα πέσω έδωσα εντολή να στεφανωθούν οι μορφές Σολωμού στη Ζάκυνθο κ' Λυκούργου στη Σπάρτη."

(Αποχαιρετιστήριο γράμμα που άφησε ο Δημήτρης Λιαντίνης στην κόρη του όταν εξαφανίσθηκε την 1η Ιουνίου 1998)

"Στο Μόναχο ο Λιαντίνης έφθασε με το τρένο τον Σεπτέμβριο του 1970. Στο σταθμό τον περίμενε ο Παναγιώτης Λαμπρόγιαννης, ένας παλιός συμμαθητής του από το Γυμνάσιο. Μετανάστης από το χωριό Βλαχιώτη της Λακωνίας που ζούσε στη Νυρεμβέργη και εργάζονταν σε φάμπρικα. Αν και του πρότεινε να τον φιλοξενήσει στο σπίτι του, ο Λιαντίνης αρνήθηκε και τις πρώτες μέρες έμεινε σε ένα φτηνό ξενοδοχείο και ταυτόχρονα έψαχνε για κάποιο δωμάτιο. Μία εβδομάδα κράτησε η έρευνά του, χωρίς αποτέλεσμα. Μετά το πήρε απόφαση.

Παναγιώτης Λαμπρόγιαννης: «Του είπα να μείνει στο σπίτι μου όσο ήθελε μέχρι να τον βοηθήσω να βρει ένα δικό του κατάλυμα. Του το είπα ξεκάθαρα, το σπίτι μου είναι και δικό σου σπίτι. Τον φιλοξένησα περίπου 15 μέρες. Ένα διπλό κρεβάτι είχαμε όλο κι όλο. Αυτό του δώσαμε να κοιμηθεί, και εγώ με την κυρά κοιμόμασταν κάτω στο πάτωμα».

Ο Δημήτρης με την βοήθεια του Λαμπρόγιαννη βρήκε σπίτι στο Μόναχο. Μια μικρή σοφίτα στην οδό Königsstrasse 45. Ένα μικρό δωμάτιο πέντε επί πέντε. Φεύγοντας από το σπίτι του Λαμπρόγιαννη θα φιλήσει αυτόν και την σύζυγό του και θα του πει: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι μου δώσατε το κρεβάτι σας να κοιμηθώ. Ποτέ». Και δεν ξέχασε όπως θα δούμε.

Στο Μόναχο θα έρθει αντιμέτωπος με μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ζωής του μέχρι εκείνη τη στιγμή. Είναι εκεί για ένα σκοπό, για να σπουδάσει. Αλλά δεν περίμενε ότι στην αρχή αυτής της νέας του ζωής θα έβρισκε τεράστια εμπόδια.

Εγγράφεται στο πανεπιστήμιο για να μάθει τη γλώσσα και ταυτόχρονα ψάχνει για δουλειά. Η μικρή σοφίτα γεμίζει από βιβλία. Τα χρήματα που έχει πάρει μαζί του από την Ελλάδα αρχίζουν να τελειώνουν. Οι μέρες περνούν, δουλειά δεν βρίσκει. Σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, εκείνη την εποχή ο Λιαντίνης πρέπει να έφθασε σε οριακό σημείο. Αρχίζει να πίνει ρακή. Τρώει πολύ λίγο, σχεδόν υποσιτίζεται, δεν έχει λεφτά.

Εκείνο τον καιρό θα γράψει στον αδελφό του τον Γιώργο που ζει και εργάζεται στον Καναδά, μερικές λέξεις απόγνωσης, μια κραυγή απελπισίας: «SOS. Δεν έχω λεφτά. Στείλε μου express».

Γιώργος: «Για να γράψει ο Δημήτρης, που ήταν περήφανος, αυτό το πράγμα σήμαινε ότι είχε πιάσει πάτο. Πήρα ένα φάκελο και έβαλα μέσα 500 δολλάρια».

Λίγο καιρό αργότερα θα ζητήσει και πάλι χρήματα από τον αδελφό του. Θα του στείλει 300 δολάρια. Τα έξοδα όμως είναι πολλά. Ενοίκιο, βιβλία, πανεπιστήμιο, φαγητό… τσιγάρα.

Όπως θυμάται ο Λαμπρόγιαννης, του έδωσε και εκείνος λεφτά βλέποντας την άσχημη κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει, «χωρίς να μου το ζητήσει», όπως λέει ο ίδιος. «Τα χρήματα μού τα επέστρεψε λίγους μήνες αργότερα. Μετάνιωσα που τα πήρα».

Σύμφωνα με τον Μιλτιάδη Κηρυκόπουλο «ο Δημήτρης τον πρώτο καιρό στην Γερμανία έφθασε να κάνει χειρονακτικές δουλειές. Υπέφερε πραγματικά».

Ναι υπέφερε. Απόδειξη γι’ αυτό, οι επιστολές που ακολουθούν, αλλά και ένα γράμμα προς την αγαπημένη του Αμαλία, περί τα τέλη Μαϊου του 1971. Ανάμεσα στα άλλα της γράφει:

"Στερούμαι το ψωμάκι για να αγοράσω βιβλία".

Κάτι λιγότερο από ένα χρόνο, ο μεταπτυχιακός φοιτητής θα ζήσει σε συνθήκες ανέχειας. Αλλά δεν θα το βάλει κάτω. Σε ένα τραπεζάκι, με μια λάμπα από πάνω του να φωτίζει, ο Δημήτρης μελέτησε τόσο όσο δεν είχε κάνει ποτέ μέχρι εκείνη τη στιγμή. Κοιμόταν λίγο, διάβαζε συνεχώς και έτρωγε όποτε είχε.

"Πάντα να τρως την ώρα που λησμόνησες ότι πεινάς" (Homo Educandus σελ. 115)

Η τύχη όμως θα του χαμογελάσει.

Λαμπρόγιαννης: «Είχα κάποιες γνωριμίες και τον βοήθησα να βρει δουλειά σε ένα ελληνικό γυμνάσιο στο Μόναχο».

Περί τα τέλη του ’71 οι συνθήκες ζωής του σιγά σιγά θα αλλάξουν προς το καλύτερο. Ο Γιώργος όμως από τον Καναδά έχει το μυαλό του στον αδελφό του.

Γιώργος: «Χωρίς να μου το ζητήσει του έστειλα 200 δολάρια λέγοντάς του πως αυτά είναι κάτι σαν δώρο. Μετά από λίγες μέρες παίρνω ένα γράμμα του Μίμη (έτσι τον αποκαλούσαν φίλοι και συγγενείς) και μέσα τα χρήματα που του έστειλα. Απόρησα, μέχρι που διάβασα σε ένα μικρό χαρτί: "αδελφέ σε ευχαριστώ, αλλά δεν τα έχω πια ανάγκη"».

Είναι η ώρα να μιλήσουμε για την πικρή ιστορία του Λαμπρόγιαννη. Γυρνώντας απ’ την Γερμανία η ζωή του γύρισε την πλάτη. Το ’ριξε στο ποτό, έγινε αλκοολικός, κατάντησε ναυάγιο που λέμε. Ήταν εμφανές μιλώντας μαζί του. Όμως σαν πιάσαμε την κουβέντα για τον Μίμη άνοιξε το μυαλό του, φώτισε το πρόσωπό του. Και αφού τελειώσαμε τα της Γερμανίας έσκυψε το κεφάλι, τον πήραν τα δάκρυα. «Θα σου πω και κάτι άλλο βρε παλικάρι. Από το 1973 και μετά που ο Μίμης επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα, λάμβανα κάθε μήνα επί 26 χρόνια ένα φάκελο. Μέσα πάντα είχε ένα χαρτάκι που έγραφε «δεν σε ξεχνώ ποτέ» και χρήματα, αρκετά χρήματα. Και πιο κάτω με συμβούλευε: «να πίνεις το κρασάκι σου, αλλά με ρέγουλα»."

Από το βιβλίο του Δημήτρη Αλικάκου: "Λιαντίνης – Έζησα έρημος και ισχυρός".

Δείτε τα video που ακολουθούν!!!

Διάλεξη του Δημήτρη Λιαντίνη με θέμα την Φιλοσοφική θεώρηση του θανάτου στη Σχολή Εφαρμογών Υγειονομικού του 401. Ανάμεσα στο κοινό των στρατιωτικών γιατρών η Νίκη Γουλανδρή. Το βίντεο αρχίζει λίγο σαν παλιά ελληνική κωμωδία, αλλά οι χειρισμοί της κάμερας και ο χειμαρρώδης λόγος του Δημ. Λιαντίνη κερδίζουν γρήγορα το ενδιαφέρον.

Ο Δημήτρης Λιαντίνης ξεναγεί στην Ακρόπολη τους μαθητές του από το Μαράσλειο Διδασκαλείο. Ένα ταξίδι στην ιστορία του τόπου μας με φόντο μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση της Ακρόπολης των Αθηνών.

Ο Λιαντίνης με τους φοιτητές του στο παλιό Μουσείο της Ακρόπολης, μπροστά στη μετόπη που παρουσίαζει την αρπαγή της Λαπιθίδας από τον Κένταυρο.

Γκέμμα, το τελευταίο βιβλίο, το "κύκνειο τραγούδι" του Δημήτρη Λιαντίνη, όπως το ανέφερε ο ίδιος στην τελευταία του ομιλία στα Χανιά. "Kύκνειο τραγούδι... Καταλαβαίνετε τι σημαίνει".

Ελλάδα και ήλιο,
Ο πρώτος να βλέπω.

Ανάβαση στη σπηλιά όπου βρέθηκαν τα οστά του Δημήτρη Λιαντίνη επτά χρόνια μετά την εξαφάνισή του. Το σημείο της ταφής αποκαλύφθηκε στην κόρη του σύμφωνα με την επιθυμία του από έναν ξάδερφό του. "Ήταν ένας σκελετός ξαπλωμένος σε μία σπηλιά περίπου ένα μέτρο βάθους με την πλάτη προς τα κάτω και κοιτάζοντας τον ουρανό." (Γ. Σολωμού, Διευθ. της Χειρ. Κλινικής της Σπάρτης)

Ο Δημήτρης Λιαντίνης στο Facebook